Sürüş Tekniği Bilmecesi

**alkadras** · 14 Kasım 2009, 17:21

Düz mantık düşünüp B diyecektim. Ağır bir aracın yere yaptığı basınç daha fazla olur diye düşünerek.
Ancak birden kafama dank etti. 100 km ile giden bir kamyon mu daha kolay durur otomabil mi? oysa kamyonun durması daha zordur diye bilirim eskiden beri. hatta şahit olmuşumdur kamyonun ilerdeki bir tehlikeyi görünce korna sellektörle ortalığı ayağa kaldırdığına. etrafıma sorduğumda o mesafede duramaz gibi laflar duymuştum.
Böyle de düşününce
X'den fazla gibi duruyor cevap. ben bir deney yapıp geliyorum bi dakka.

**yürekçe** · 14 Kasım 2009, 17:25

coq adlı üyeden alıntı

Ben panik fren çalismayi surekli oneriyorum ama bu soyledigim seyle çelisen bir durum degil.
Buradaki mevzuyu ya ben yanlis anliyorum, ya da sen.

Sen diyorsun ki, yol ayni,motosiklet ayni.
Iki kisiyle mi daha once durursun, tek kisiyle mi.

Yani burada yapmamizi istedigin sey, tum bilgi birikimimizi ve tecrubemizi kullanarak, her iki durumda da durabilecegimiz en kisa mesafede durmamiz.

Burada frene basma noktasinda ust limitimiz, tekeri kitlememektir.
Yani frene uygulayacagimiz basinç, tekerleri kitlemeyecek kadar olacak.
Dogru frenleme teknigi budur.

Iste dogru frenleme teknigi kullandigimiz da ust limitte yaptigimiz frenaj, hafif olan araci daha kisa mesafede durdurur.

Bu ne fizik kurallariyla, ne de frenleme kurallariyla çelisen bir durum degildir.

Bu soruyu soran arkadas otomobil mantigi yurutuyorki onda da yaniliyor.

Motosikleti durdurmakla otomobili durdurmak ayni degildir.

Bir çok arkadasimiz da yorumlarinda kuçuk bir detayi atliyorlar.
Motosikleti ön fren durdurur.
Arka fren degil....

bunu geçen sene yazdığımda kıyamet kopmuştu... ama ben susuyorum, bakalım sonuç ne olacak?

---------- Mesaj ekleme zamanı: 16:25 ---------- İlk mesajı ekleme zamanı 16:24 ----------

alkadras adlı üyeden alıntı

Düz mantık düşünüp B diyecektim. Ağır bir aracın yere yaptığı basınç daha fazla olur diye düşünerek.
Ancak birden kafama dank etti. 100 km ile giden bir kamyon mu daha kolay durur otomabil mi? oysa kamyonun durması daha zordur diye bilirim eskiden beri. hatta şahit olmuşumdur kamyonun ilerdeki bir tehlikeyi görünce korna sellektörle ortalığı ayağa kaldırdığına. etrafıma sorduğumda o mesafede duramaz gibi laflar duymuştum.
Böyle de düşününce
X'den fazla gibi duruyor cevap. ben bir deney yapıp geliyorum bi dakka.

hayırdır yaa, artçıyı elektronlara mı ayıracan ne?

**remzi661** · 14 Kasım 2009, 17:27

Ozaman bu adamlar bu fren sistemini yaparken ne düsünmüsler acaba?
Bu arabadaki fren sistemi sanirim piyasadaki bazi sifir km arabalarin fiyatina esdegerdir..
Niye dememisler acaba bu arabaya bu fren sistemi lazim ama biz ufagini takiyoruz. Siz 50 N yerine 100 N basin pedala ayni sonuca varir..

[/URL

**~~eftelya~~** · 14 Kasım 2009, 17:28

coq , sen şöyle düşünüyorsun , tek kişiyken freni sonuna kadar sıkarım şu kadar mesafede dururum , iki kişiyle de freni sonuna kadar sıkarım daha ağır olduğum için daha fzla mesafede dururum , işte bence burda yanılıyorsun , tek kişiyken sıktığın frenle iki kişiyken sıktığın fren eşit mi olur ? bende bilmiyorum ama mantığının böyle olduğunu düşünüyorum ...

**alkadras** · 14 Kasım 2009, 17:29

yürekçe adlı üyeden alıntı

hayırdır yaa, artçıyı elektronlara mı ayıracan ne?

artçımız mı var ayılarım be kardeşim.. ahh ah yalnızlığım geldi yine aklıma

deney için mythbusters'a yazmayı düşünüyorum da ortaokul'dan kalma ingilizceyle pek mümkün olmayacak

**~~eftelya~~** · 14 Kasım 2009, 17:32

deli_mavi adlı üyeden alıntı

o zaman neden yuklu tirlar aninda zingadanak duramiyolar Adamlar salakmi

ama o zaman işin içine başka şeyler giriyor ,bir kamyonla bir motosikletin yer tutuşu / ağırlık oranı eşit değildir . o aracın 70 km hızla gittiğini düşün , boş iken de doluyken de hemen hemen aynı mesafede duracaktır , sonuçta frenin gücüyle alakalı bir durum . frenin gücü boşken o ağırlığı yenebilir , doluyken de yenebilecek kadar güçlüyse aynı mesafede durur , ne daha az ne daha fazla ... ki bu motosiklette daha mümkündür ...

**CTRLALTDEL** · 14 Kasım 2009, 17:35

Merhaba ;

Liseden kalma fizik bilgileriyle cevap vermeye çalışacağım.

Kural 1 - Maddenin eylemsizlik kanunu : Her madde eylemsizlik tercihindedir . Yani hareket etmekte olan bir cisim hareket etme isteğindedir , hareket etmeyen cisim hareket etmemek istemektedir . Kütlesi büyüdükçe eylemsizlik artacaktır . Yani motora ne kadar ağırlık bindirip kütleyi büyütürseniz maddenin hareketine devam etme isteği o kadar kararlı olacaktır .
Cevap : Motor ağırlaştıkça aynı sürtünme (fren , rüzgar , aerodinamik , eğim vs) şartları içersinde duruş mesafesi uzayacaktır . Evet , iki kişi binersen daha kötü fren yaparsınız .

Hatam varsa düzeltin lütfen , lisedeki bilgileri eksik yanlış hatırlıyor olabilirim

yaş 34

CTRLALTDEL

**motorhocası** · 14 Kasım 2009, 17:39

Fren gücümüz hızımıza ve ağırlığmıza göre yeterince yüksek olsa da ağırlık dağılımımıza bağlıdır. Motor 2 kişi mükemmel ön arka fren gücü ayarlıyıp frenliyorsa belki daha iyi de durabilir. Yol,lastik,lastik havası,hava sıcaklığı,yoldaki incecik bir toz tabakası bile frenlemeyi etkiler... Kısaca motoruna göre değişebilir.

**~~eftelya~~** · 14 Kasım 2009, 17:40

coşkun çok güzel açıklamışsın

ama şöyle düşün birde tamam ağırlık arttığı için harekete devam etme isteği artacaktır , harekete devam etme isteği arttığı için durdurabilmek için daha fazla güç harcarsın ve durdurursun : )

**COQ** · 14 Kasım 2009, 17:40

Eftelya,
guzel kardesim.
Ben bildigim, yaptigim seyi yaziyorum.
Yillardir test pilotlugu yapiyorum.
Dergiler için bu testleri farkli motosikletlerle surekli yaptik.
Daha geçen yil,bunun testini karsilastirmali olarak yaptik ve motojournal de yayinlandi.
Bunun disinda surus okullarinda ogretilen en temel bilgidir bu.

Ben iki kisiyle frenajin tek kisi ile olan gibi yapilamayacagini, iki kisi surusun nasil gerçeklestirilmesi gerektigini anlatan bir bilgi kaynagi yaratiriz diye senden bu topigi açmani istedim.
Ama herkesin iyi bildigi sonuca seni bir turlu ikna edemedik.

Seni bir ikna edebilsek, iki kisi surus kurallarina geçecez.
Fakat bu nasil olacak bende meraktayim.

**alkadras** · 14 Kasım 2009, 17:42

beyler bayanlar cevabı abimden aldım. Kendisinin domuz gibi kafası vardır.
Formüllerle teknik terimlerle falan açıkladı.. Üye olup yazacak ve birazdan motosiklet.net motosikletle alakası olmayan yeni bir üye daha kazanıyor. : )))

**CTRLALTDEL** · 14 Kasım 2009, 17:43

eftelya adlı üyeden alıntı

coşkun çok güzel açıklamışsın

ama şöyle düşün birde tamam ağırlık arttığı için harekete devam etme isteği artacaktır , harekete devam etme isteği arttığı için durdurabilmek için daha fazla güç harcarsın ve durdurursun : )

optimum frenajdan bahsediyoruz . daha fazla fren yaparız diye bir şans yok .

**Olcan138** · 14 Kasım 2009, 17:43

**~~eftelya~~** · 14 Kasım 2009, 17:45

coq , ben itiraz etmek istemiyorum ama bir türlü aklıma yatmıyor ... bu soruyu hazırlayan arkadaşın cevabını paylaşayım isterseniz , onun üstüne konuşuruz ...

---------- Mesaj ekleme zamanı: 16:45 ---------- İlk mesajı ekleme zamanı 16:44 ----------

CTRLALTDEL adlı üyeden alıntı

optimum frenajdan bahsediyoruz . daha fazla fren yaparız diye bir şans yok .

tek kişi giderken , iki kişiyle yaptığın freni yaparsa kaymaz mı motosiklet ?

**kartelli** · 14 Kasım 2009, 17:47

Cevap A
Çünkü,
ağırlık arttıkça eylemsizlik momenti artacaktır. dolayısıyla durma mesafesi uzayacaktır..

**The Dude** · 14 Kasım 2009, 17:51

eğer fotoğraftaki yolda isek pek önemi yok.
muhtemelen artçı ile daha geç duracaktır.
zira artçı ile kullandığımda daha yavaş ve temkinli olarak gidiyorum.

konu sonuçlandıkatan sonra uygulamalı örnek isterim. video isterim.

**mete_han** · 14 Kasım 2009, 17:52

alkadras adlı üyeden alıntı

beyler bayanlar cevabı abimden aldım. Kendisinin domuz gibi kafası vardır.
Formüllerle teknik terimlerle falan açıkladı.. Üye olup yazacak ve birazdan motosiklet.net motosikletle alakası olmayan yeni bir üye daha kazanıyor. : )))

kartelli adlı üyeden alıntı

Cevap A
Çünkü,
ağırlık arttıkça eylemsizlik momenti artacaktır. dolayısıyla durma mesafesi uzayacaktır..

bende bildim...domuz gibi kafa nasıl oluyor...

**~~eftelya~~** · 14 Kasım 2009, 17:52

Bu cevabı bende yeni okuyorum , sadece sonucunu önceden okumuştum ve mantıklı gelmişti ...

Sıra geldi sorunun teknik izahatlı cevabına.

Önce kenara yazmamız ve aklımızda tutmamız gereken bir bilgiyi tekrar hatırlayalım. Motosikletin ilerleyebilmesi veya durabilmesi için sahip olması gereken şey nedir? Tutuş. Yola tutunmayan lastiklerle ne motoru ileri götürmek mümkün olur (patinaj) nede durdurmak (kızaklama). Şimdi devam edelim.

Araçlarda ki fren sistemleri temelde nasıl çalışmaktadır? Enerjinin asla yok olmadığı sadece şekil değiştirdiği fizik kanununu göz önünde bulunduracak olursak, fren sistemleri kinetik enerjiyi ısı enerjisine (termal enerji) dönüştürerek araçları yavaşlatıyorlar. Yani dönmeyen bir cismin (balatalar) dönen bir cisme (diskker) sürtünerek hareket enerjisini ısıya dönüştürmesi. İki cisimin birbirlerine sürtünmesi arttırıldıkça (fren manetine veya pedalına basıldıkça) açığa çıkan ısı enerjisi yani emilen kinetik enerji o denli artıyor.

Fren sistematiğini anladığımıza göre devam edelim. Motorumuzda bir artçı varken bile, tekerleklerimizi kilitleyecek şekilde fren yapabiliyor muyuz? Evet. Demek ki motoru durdurabilme mesafemizi etkileyen şey frenleri ne kadar sıkabildiğimiz yada frenlerin dönen tekere onu durdurabilecek kadar baskı uygulayıp uygulayamaması DEĞİL. Peki işin püf noktası nedir?

TUTUŞ

Daha önce bahsettiğimiz üzere, motoru durdurabilmek için ihtiyacımız olan şey tutuştur. Yere tutunmayan lastik motoru ne durdurur nede hareket ettirir. Peki biz en hızlı ve sağlıklı şekilde nasıl fren yapıyorduk? Giderek artan bir güçle maneti sıkarak. Ama neden? Neden hemen tüm gücümüzle frenlere asılmak yerine limon sıkar gibi sıkıyorduk? Çünkü tekerleğin kilitlenmeyip tutuşa sahip olması için önce ağırlık transferini gerçekleştirip ön tekerleğe ağırlık bindiriyorduk. İşte kilit kelime.

AĞIRLIK

Lastiğin kızaklamayıp yere tutunmasını sağlayan şey ağırlık. Peki ağırlık artarsa fren mesafesi kısalır mı? Hem evet hem hayır. Evet, çünkü artan ağırlık bize ilave bir tutuş vereceğinden, daha yüksek bir sürtünme katsayısı ile durma gücümüz artıyor. Yani lastik kızaklamaya başlamadan önce daha büyük bir güçle fren yapma imkanımız oluyor. Hayır, çünkü artan ağırlıktan dolayı durdurma işlemi için kinetik enerjiden termal enerjiye dönüştürülmesi gereken toplam enerji miktarı artıyor. Sonuç nedir? İkisi birbirini götürerek denklemi yine aynı tutuyorlar. Yani motorun (veya herhangi bir tekerlekli aracın) durma mesafesi ağırlıkla orantılı olarak değişmiyor.

Hemen itrazları duyar gibi oluyorum. "O zaman bir motora 500 kg yük yüklesek de aynı mesafede mi durabiliyoruz"? Elbette hayır.

İşin asıl açıklığa kavuştuğu nokta tam burası. Nereye kadar "ilave ağırlık" fren mesafesine etki etmiyor?

Her fren sisteminin ısı enerjisine dönüştürebileceği kinetik enerji miktarının bir üst sınır vardır. Eğer motoru (aracı) yolcu veya yük ile aşırı yüklerseniz, yani istiap haddini geçerseniz, fren sisteminin durdurabilme kapasitesini aşacağınızdan en nihayetinde, ilave kinetik enerjinin miktarı ilave yol tutuşun miktarını aşacağından denklem bozulacak ve fren mesafesi uzayacaktır. Uç bir durumda aşırı ısınma sebebiyle fren sistemi tamamen devre dışı bile kalabilecektir (fren şişmesi denen hadise).

Kısaca

- Artan ağırlıkla beraber, artan yol tutuştan dolayı tekerleği kilitlemeden önce uygulanabilecek azami frenleme gücü de artar.
- Artan frenleme gücü ilave ağırlığın ortaya çıkarttığı ilave kinetik enerjiyi etkisiz hale getirebilecek seviyededir.
- Bu kural, aracın üretici-tasarımcı tarafından belirlenen istiap haddi aşılmadığı, yani aracın fren sisteminin toplam kinetik enerjiyi termal enerjiye dönüştürebilme kapasitesi aşılmadığı sürece geçerlidir.

Yani arkanıza bir artçı aldığınızda veya aracınızın ağırlığı arttığında tek yapmanız gereken ilave frenleme gücü kullanmak olacaktır. Elbette motorun (aracın) ağırlık sınırını aşmadığınız müddetçe.

Eğer artan ağırlık fren mesafesini uzatsaydı, iki yolculu bir Honda Goldwing ile aynı fren sistemini kullanan ama neredeyse yarı ağırlıkta olan Honda CBF 1000 in durma mesafeleri arasında ciddi farklar olurdu. Veya sadece 950 kg olan minik bir otomobile 5 yetişkin bindiğinde aracın durma mesafesinin katlanması gerekirdi. Ayrıca unutulmamalı ki araçların fren mesafeleri test edilirken, aralarında 200 kg ye varan ağırlık farkları olsa bile ağırlıkları dikkate alınmaz.

O zaman neden araçların hafifletilmesi için ciddi para ve emek harcanıyor?
Hafif aracın ivmelenmesi daha iyi olur, çünkü motor tarafından üretilen gücün ileriye doğru hareket ettirmek zorunda kaldığı toplam ağırlık azaldıkça, birim ağırlık (kg) başına düşen güç artar. Çabuk hızlanmak istiyorsanız ya motor gücünü arttırırsınız yada ağırlığı azaltırsınız. Düşük ağırlığın diğer bir etkisi ise motorun verimliliğini arttırmasıdır. Düşük ağırlık sayesinde benzin tüketimi azalır.

İlave ağırlık fren kullanımında hiç mi olumsuz etki etmiyor?

Elbette edebilir. Aşırı ısınma. Fren sistemlerinin tasarımları, kullanımdan hemen sonra azami soğumayı sağlayacak şekilde yapılır. Çünkü işlevsel çalışabilme ısısını aşan bir fren sistemi, gücünü yitirecek hatta tamamen devre dışı kalacaktır.

Formula 1 otomobilleri gibi frenlere aşırı ve sürekli yük bindiren araçlarda özel malzemeler kullanılır. Mesela ancak 650 dereceden sonra düzgün çalışmaya başlayan ve 1200 dereceye kadar işlevsel kalabilen karbon-karbon diskler gibi.....

Son olarak ...

Motosikletimize bir artçı veya ilave yük aldığımızda, sürüş stilimizide buna uydurmamız gerekir. Motorun virajlarda gidone verdiği tepki değişeceği gibi hızşanması da yavaşlayacaktır. Frenleme mesafesi ise aynı kalmakla beraber kullanmamız gereken fren gücü artacağından daha güçlü fren yapmaya hazırlıklı olmalıyız. Ayrıca, bilhassa uzun inişlerde ve tekrar eden firkete virajlarda (hairpin) düşük vites ve yüksek devir ile frenlemenin bir kısmı motor freni ile yapılmalıdır ki fren sistemi acil durumlar veya gerçekten gerekli anlar için korunabilsin.

Motosiklet, iki kişi binmesi ve gezmesi zevkli olduğu kadar, tehlikesi ve sorumluluğuda aynı oranda artan bir makina. Lütfen sürüşümüzün her saniyesinde bunun farkındalığı ile hareket edelim.

yazan : vedat ince ( soyadını yanlış hatırlıyor olabilirim, özr dilerim )

**CTRLALTDEL** · 14 Kasım 2009, 17:53

evet , kartelli ile aynı fikirdeyim

**deli_mavi** · 14 Kasım 2009, 18:03

eftelya adlı üyeden alıntı

ama o zaman işin içine başka şeyler giriyor ,bir kamyonla bir motosikletin yer tutuşu / ağırlık oranı eşit değildir . o aracın 70 km hızla gittiğini düşün , boş iken de doluyken de hemen hemen aynı mesafede duracaktır , sonuçta frenin gücüyle alakalı bir durum . frenin gücü boşken o ağırlığı yenebilir , doluyken de yenebilecek kadar güçlüyse aynı mesafede durur , ne daha az ne daha fazla ... ki bu motosiklette daha mümkündür ...

Son soz ;citalarla ilgili bir avlanma belgeseli izle onlarda aninda duramiyolar...

Dip not:
En iyi frenleme teknikleri otobus ve cekici tirlarlarda kullanilir ve maximum yuklerle hatta tonajin uzerinde yuklerle agirlik-fren testleri yapilir...
Nerdenmi bilicem???
Kamyon test fren sistemlerini kurdum zamaninda

Abs-esp-retarder vs....yuk dengeleme......