Çoğumuz merak ederiz acaba Motosikletimde ne yağ kullanmalıyım? Yağların üzerinde yazan abudik gubudik terimler ne işe yarar? Yağ seviyesini nasıl kontrol etmeliyim? İşte size bu sorularınızın cevabı....

YAĞ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Akma noktası:
Belli koşullar altında bir yağın akabileceği en düşük sıcaklık. Yağın çalışabileceği en düşük sıcaklıklar hakkında bir fikir verir. Anti-aşınma katıkları:
Motorun ilk çalışma anında ve metal-metale sürtünmenin kaçınılmaz olduğu bazı durumlarda devreye girerek , makine elemanlarının aşınmasını engeller.
Anti-köpük :
Motor yağının içine yanma ürünü olan su , zaman içinde karıştığında içindeki deterjan nedeni ile köpürmesini engeller.
API (Amerikan Petrol Enstitüsü )Servis Sınıflandırması:
Bir motor yağının performansını belirleyen servis sınıflandırmasıdır. API tarafından belirlenen değişik tipteki motorlarda yağlar denenir . Parça aşınmaları ve benzeri kriterler göz önüne alınarak , yağlar sınıflandırılır .2000 yılı itibarı ile dizel motorlarda CH-4 benzinli motorlarda ise SJ servis sınıfları en üst sınıflardır.
Aromatikler ( aromatik hidrokarbonlar ) :
Yüksek yoğunluklu ve iyi çözünürlük özelliğine sahip hidrokarbon grubu .”Aromatik” olarak adlandırılırlar .Çünkü pek çoğunun tatlı ve aromatik bir kokusu bulunmaktadır .Tipik örnekleri ; benzen ,toluen , xylendir .
Asit değeri( Sayısı ) :
Bir petrol ürününü nötralize etmek için gerekli KOH miktarı . Ayrıca nötralizasyon değeri olarak da belirtilir. Birimi “mg.KOH/g.oil” şeklindedir.
Aşırı basınç (EP) yağları :
EP yağları ve gresleri , yüksek sıcaklık ve basınç etkileri altında , metal yüzeyler üzerinde , koruyucu bir film oluşturan katıklar ( genellikle sülfür , fosfor ya da klor bazlı ) içerirler. Bu sayede de yüksek basınç altında normal hidrodinamik filmin yırtılması ile metal metale temas etmemiş olur .
Base stock ( baz yağ ) :
Yağların ve diğer ürünlerin üretiminde kullanılan rafine edilmiş petrol yağı . Baz yağ tek başına kullanıldığı gibi diğer baz ve / veya katıklarla da harmanlanabilir.
Çok dereceli :
Yağın sıcaklık ve viskozite özelliklerini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu sınıfa ait yağların düşük ve yüksek sıcaklıklardaki viskoziteleri , iki faklı SAE numarasının limitlerine denk düşmektedir.
Dağıtıcı katıklar :
Deterjan katıklarının yıkayarak çözdüğü tüm kir , katı ve aşınan metal taneciklerini yağ içinde yüzer vaziyette tutarak ; motor iç yüzeylerine , yağ kanallarına , subap gaydlarına , segman yuvalarına yapışmalarını , kartere çökmelerini , birbirleri ile birleşerek büyük parçalar oluşturmalarını engeller, filtreye kadar taşırlar.
Damlama noktası :
Belirlenen test metodu ile bir gresin damlayabilecek kadar akıcı olduğu en düşük sıcaklık.
Deterjanlık :
Yağın ekipmanın çalışan yüzeylerini temiz tutma yeteneği . Bu görevi çözünmeyen maddeleri , askıda tutup birikimlerini önlemek sureti ile gerçekleştirirler.
Deterjan katığı :
Yüksek sıcaklık altında çalışan yağlarda oluşabilen depozitlerin birikmesini engelleyen ve makine elemanlarında biriken depozitleri çözen katık .
Donma noktası düşürücü :
Çok soğuk havalarda ilk çalışma anında , motor yağının akıcılığını muhafaza etmesini sağlayan katıktır.
Emülsiyon :
Birbiri ile hiç karışmayan ya da karışabilen iki sıvının oluşturduğu karışım . Pek çok emülsiyonda malzemelerden bir tanesi yağ diğeri ise su veya su bazlı çözeltilerdir.
Gres :
Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen , kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir madde .Yağ ve gres ile yapılan yağlamanın amacı aynıdır .Bu amaç da hareket halindeki yüzeyler arasındaki sürtünme ve aşınmayı minimum seviyeye indirmektir .
IP :
Petrol Enstitüsü ( Institute of Petroleum )
ISO :
Uluslar arası Standartlar Organizasyonu .
Katık :
Madeni yağların üretiminde yaklaşık yüzde 10-15 oranında kullanılan , yağa temizleyici , pas önleyici , renk verici , koruyucu , kalınlaştırıcı , viskozite endeksi , geliştirici , aşınma önleyici , oksidasyona karşı koruyucu , akma noktası düşürücü , köpük oluşumu önleyici özellikler kazandırmak amacı ile ilavesi gereken maddeler katık olarak tanımlanıyor .
Kaydırıcı katıklar :
Yağın kaydırıcı özelliğini arttırmak için geliştirilen bu katıklarla , sürtünmeden doğan güç kayıpları azaltılamaya yani motorun verimi arttırılmaya çalışılıyor.
Korozyon :
Metalin çevrelerindeki kimyasal ya da elektro kimyasal reaksiyonlardan etkilenerek bozulması .
Korozyon önleyici :
Yanma ürünleri ya da yağın bozulması ile oluşan maddelerden meydana gelen korozyona karşı koruma sağlayan madde .
Köpük önleyici :
Yağlara çok az miktarda katılan ve yağın hava ile teması sonucu oluşan köpüklenmeyi önleyen maddedir .
Kül miktarı :
Belirlenmiş şartlar altında yağın sülfürik asit ile reaksiyonu sonucu geriye kalan katı atık . Bir yağdaki metal bazlı organik kimyasalların miktarının bir ölçüsü olarak kullanılır .
Lak :
İçten yanmalı motorların piston ve silindirlerinde oluşan “yağda çözünmeyen “ tortular . Yüksek sıcaklıklara maruz kalan yağ ve yakıtların oksidasyonu ile açığa çıkarlar .Cilaya benzerler ancak daha serttirler .
Madeni ( mineral ) yağ :
Mineral kaynaklardan özellikle de petrolden elde edilen yağ .
Mobilden di sülfür ( katı yağlayıcı ) :
Kimyasal yapısının özeliğine bağlı olarak , çok yüksek sıcaklıklarda dahi yağlama yapabilen bir kimyasal bileşimdir .
Multigrade ( dört mevsim ) yağ :
Sadece bir numarası olan (30 numara , 40 numara gibi ) yağa oranla daha geniş bir sıcaklık aralığı içinde hizmet verebilen motor yada dişli yağı . Nultigrade yağların biri düşük , diğeri yüksek sıcaklıklardaki sınıflandırmalarını belirten iki ayrı numarası vardır . ( 20W-50 , 15W-40 gibi ) .
Oksidasyon :
Oksijenin bir madde ile (örneğin yağ) , birleşerek başka bir madde ( mesela lak ) oluşturması . Bu prosesin sonucunda , oksidasyon ürünleri oluşur ve genellikle de ısı koşulları altında gerçekleşir .
Oksidasyon önleyici katıklar :
Yağ , sıcakta hava ile çarpıldığında havadaki oksijen tarafından okside ediliyor . Katıklar bu işlemi yavaşlatarak yağın ömrünü uzatıyor ve metal yüzeylerini de kaplamak suretiyle oksidasyona karşı koruyorlar .
Oktan numarası :
Benzinin , motor yüksek hızlara çıktığı zaman vuruntu yapmama özelliğini belirten bir nümerik değer . Bir yakıtın oktan numarası , onun hidrokarbon kompozisyonuna bağlıdır . İlave katıklarla , oktan sayısı artırılabilirler .
Parlama noktası :
Tanımlanmış bir test aparatında , yanıcı bir ürünün hava ile karıştığı anda parlayabilen bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklık noktası . Açık ve kapalı diye adlandıran iki ayrı yöntemle ölçülür .Petrol ürünlerinin uçuculuğu hakkında fikir verir .
SAE :
Yağ ambalajlarında rastladığımız SAE , değişik hava sıcaklıklarında yağları alışkanlıklarına göre sınıflandırmak amacıyla Otomotiv Mühendisleri Birliği ( society of Automotiv engineers) tarafından geliştirilmiş bir kısaltmadır . kalınlıklar SAE 0W ‘ dan SAE 60’ a kadar uzanır.
SAE 0W , 5W , 10W , 15W , 20W , 25W ; Soğuk havalardaki maksimum izin verilen viskozite ile sınıflandırılır .
SAE 20 , 30 , 40 , 50 , 60 ; Motor çalışma sıcaklığı olan 100 0C ‘deki viskozite ölçümlerine göre sınıflandırılır .
Sentetik yağ :
Sentezleme yolu ile elde edilen yağ . Bu yağların pek çoğu yüksek sıcaklıkta denge ve düşük sıcaklıkta akıcılık açısından sınırsız avantajlara sahiptir.Ancak madeni yağlara göre çok daha maliyetlidir.
Soğuk çamur :
Motorun uzun zaman düşük sıcaklık koşullarına maruz kalması sonucu , yağın içinde biriken ve yağ tarafından çözülmeyen maddelerdir .
Tek dereceli :
Yağların viskozitelerinin tek SAE numarasına ait limitler arasına düştüğü zaman , yağı tanımlamak için kullanılan bir terimdir .
Toplam baz numarası ( TBN ) :
1 gr’ lık numunede mevcut olan tüm temel bileşenlerin nötralizasyonu için gerekli olan asit miktarının , mili gram cinsinden eşdeğer sayı birimi ile ifadesi .
Viskoz :
Viskozite özelliği . Sıklıkla yüksek viskoziteli olma durumunu ifade eder .
Viskozite :
Yağın akıcılığa karşı gösterdiği dirence viskozite adı veriliyor . Amaç , yağın soğukta yeterli şekilde akıcı , sıcakta ise daha kalın olmasını sağlamak .
Viskozite indeksi :
Bir sıvının viskozitesinin sıcaklık ile değişimini ölçmekte kullanılan bir ölçek .
Yağ :
Sürtünmeyi azaltmak amacıyla sürtünmekte olan yüzeylerin arasına tatbik edilen herhangi bir madde .
Yük taşıma kapasitesi :
Bir yağ filminin yüksek basınç , yüksek sıcaklık ve yüksek hız altında yırtılmaya karşı gösterdiği direnç .
Yüksek basınç katığı :
Çok yüksek basınç altında çalışan dişli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yakın teması halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek koruyucu bir film oluşturan katık .

MOTOR YAĞI PÜF NOKTALARI

Araçtaki yağ değişimi kaç km ’de bir yapılmalıdır ?

Yağ değişim ve servis süreleri , aracın kullanıldığı ülke ve koşulları göz önüne alınarak , üretici tarafından belirlenir . Kullanılıcılar araçlarında yine üreticilerin mineral veya sentetik oluşuna göre , yağ kullanımından bağımsız olarak belirlenmiş oldukları yağ değişim ve servis sürelerine uymak zorundadırlar .

Yağ değişimi geciken araçlarda yaşanabilecek sorunlar...

Değişimi geciken bir motor yağının , kendi iç özelliklerinde de bozulma meydana gelebilir . Bunun sonucunda aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir .

Daha fazla aşınma .
Yakıt tüketiminde artış
Yağ tüketiminde artış .
Motorun performansında düşüş .
Motorda hararet .
Motor parçalarının kuru kuru çalışması .
Aracın servis/bakım maliyetinin artması .
Mevcut ise turbo yataklarının aşınması .
Katalitik konvertörün daha çabuk ömrünü tüketmesi .
Yağların araçlar için önemi

Düşük sıcaklıklarda hızlı akış ilk çalışma kolaylığı sağlar .
Yüksek sıcaklıklarda az yağ kaybı sağlar .
Modern katık düzenlemesiyle motoru temizler .
Oksidasyonu ve korozyonu engeller .
Düşük kül oranları sayesinde motorda daha az tortu ve depozit bırakır .
Yakıt tasarrufu sağlar .
Emisyonları düşürerek , katalitik konvertörün ömrünü uzatır .
Motorun ömrünü uzatır .
Subap sistemlerinin sorunsuz çalışmalarını sağlar .
Yağ filtresinin görevi ve değişme periyodu

Yağ filtreleri , motor üreticisi firmaların , motor dizaynlarını yaparken çeşitli hesaplamalar sonucunda , yağın temizlenip kendi bünyesinde tuttuğu depozit ve kurumları bıraktığı önemli bir elemandır . Araç üreticisinin tavsiye ettiği filtreleri kullanmak ve her yağ değişiminde filtreyi de değiştirmek gerekir .

Yağ seçimi neye göre yapılmalıdır ?

Yağ seçimi belli kriterlere göre yapılır . Bu kriterler şöyle sıralanır :
Araç kullanma kılavuzu yağ tavsiyesi bölümünde yer alan viskozite ve performans sınıflandırma değerleri göz önüne alınır . Araç üretici ve ithalatçısı firmaların ( OEM ) istediği özellikleri karşılayan veya onayı alınmış yağlar seçilir .
Motor tipi ve teknolojisine göre seçilir
İklim koşullarına göre ( çok soğuk iklimlerde , sentetik yağların seçilmesi gibi ) seçilir .
Yakıt cinsi ve kalitesine göre seçilir .
Performans veya yakıt tasarrufu ihtiyacına göre belirlenir ( sentetik yağlar, mineral yağlara göre daha fazla performans veya yakıt tasarrufu sağlar ) .

API ” S ” kategorisi ( Servis istasyonu yağları)
SA :İlk çıkan kalite sınıfı , katıksız motor yağ ı.
SB :1930’ların teknolojisi , oksitlenme ve aşınmaya dayanıklı .
SC :1964-1967 motorlarında , düşük sıcaklık sağlayarak paslanmayı ve yağ çamurunu önler .
SD :1968-1971 otomobil motorlarında SC kategorisi geliştirilip yenilikler yapılır .
SE :1972-1979 otomobil motorlarında oksidasyon , düşük / yüksek sıcaklıklara , pas ve korozyona karşı daha fazla korunma sağlar .
SF :1980-1988otomobillerindeki benzinli motorlarda API SE ile karşılaştırıldığında , aşınma ve oksidasyona karşı korunma daha iyidir .
SG :1989 benzinli otomobil motorlarında , API SF ile karşılaştırıldığında tortu kontrolü , aşınmazlık , yağ çamurunu önleme ve oksidasyonu önleme özellikleri geliştirilmiştir .
SH :1994 model . Baz yağı daha da geliştirilmiştir .
SJ : En son kullanılan motor yağı sınıfıdır .


Zafer Yangın