[MT Yol Dersleri :4] Trafikte Hız ve Kaza Riski - Bölüm:2

[Uğur]

ORTALAMA HIZI AZALTMAK İŞE YARAR MI?

Karayolu üzerindeki gerçek hız ortalamasının azaltılmasının gözle görülür olumlu sonuçları vardır. Tüm dünyada, özellikle yüksek gelir grubundaki ülkelerde yapılmış pek çok araştırma hız ve kaza riski arasındaki ilişkiyi açıkça göstermektedir. Araştırmalar tutarlı olarak kaza, yaralanma ve ölüm oranlarının hız arttıkça yükseldiğini, azaldıkça düştüğünü göstermektedir.


Kuramsal tahmin: Bu konuyla ilgili çalışmalardan biri olan Kuvvet Modeli (Power model) kullanılarak, ortalama hızda meydana gelen değişime bağlı kazalar ve kazanın ciddiyeti tahmin edilebilmektedir. Bunlar aşağıdaki grafik ve tabloda özetlenmiştir. Grafiğin incelenmesinden anlaşılacağı gibi, ortalama hızın %5 artması, yaklaşık olarak tüm yaralanmalı kazalarda %10, ölümlü kazalarda ise %20 düzeyinde artışa yol açmaktadır. Tabloda ise, farklı hızlar için bu kuramın öngördüğü düşüş oranlarına, takip eden alt başlıklarda ise, bu kuramı destekleyen gerçek uygulama sonuçlarına yer verilmiştir.



Hızın düşürüldüğü uygulamalar: Bu değerlerin tümüyle kuramsal öngörüler olmadığını gösteren pek çok uygulama vardır. Yasal sınırın düşürülmesi ya da yeni bir yasal sınır belirlenmesi suretiyle hız sınırının değiştirildiği değişik ülkelerde (Güney Afrika, Belçika, Finlandiya, Fransa, İngiltere, Almanya, ABD ve Yeni Zelanda) yapılan uygulamaların gözden geçirildiği bir tarama çalışması, karayolunda meydana gelen kazalarda %8 ile %40 arasında değişen düşüşler sağlandığını göstermiştir. Aşağıda verilen örnekler de, aşırı hızı önlemenin çok yarar sağlayabileceğini gösteren diğer benzer bulgulardır.

1990, İsveç’te yasal hız sınırı 110 km/s’ten 90 km/s’e düşürüldüğünde, gerçek hız ortalaması saatte 14 km azaltılmış, bunun sonucunda ölümlü kazalarda %21 oranında azalma sağlanmıştır.

1991, İngiltere’de yasal hız sınırı 100 km/s’ten 80 km/s’e düşürüldüğünde, gerçek hız ortalaması saatte 4 km azalırken kazalar %14 oranında azalmıştır.

1994, İsviçre’de yasal hız sınırı 130 km/s’ten 120 km/s’e düşürülmüş, gerçek hız ortalaması saatte 5 km, ölümlü kazalar %12 oranında azalmıştır.

Fransa’da hız radarlarının yaygın biçimde kullanılması sonucunda aşırı hız cezalarında büyük bir artış olmuş, bu sayede ortalama hız düşürülürken, kaza sayısı da azalmıştır.

1973 yılındaki petrol krizi döneminde Yeni Zelanda hükümeti şehirlerarası karayolunda hız sınırını saate 55 milden 50 mile (yaklaşık 89 km/s’ten 80 km/s’e) düşürdüğünde, bu yollar üzerinde gerçek hızlarda 8-10 km/s arası düşüşler sağlanmış, buna bağlı olarak, hız sınırının değişmesinden etkilenmeyen şehir içi yollarla kıyaslandığında ölüm ve yaralanmalarda önemli düşüşler elde edilmiştir. Şehirlerarası anayollarda ölüm %37, ciddi yaralanmalar %24, hafif yaralanmalar ise %22 azalmış, bu oranlar şehir içi alanlarda sırasıyla %15, %9 ve %4 olarak gerçekleşmiştir.





Hızın yükseltildiği uygulamalar:

Yukarıda verilen örneklerin tersine, hız sınırının yükseltildiği uygulamalarda kaza sayısının arttığını gösteren bulgular vardır.
1987 – 1988 yılları arasında ABD’de 40 eyalette hız sınırı eyaletlerarası otoyollarda saatte 55 milden
65 mile (yaklaşık 89 km/s’ten 105 km/s’e) yükseltilmiştir. Bu değişiklik gerçek hız ortalamasında yaklaşık saatte 3 mil (5 km/s) artışa yol açmış, belirtilen dönem boyunca bu yollarda ölümler % 20 - %25 oranında artmıştır.

Amerika’da yapılan araştırmada eyaletler arası otoyollarda hız sınırını saatte 65 milden saatte 70 ve 75 mile yükselten eyaletlerde ölümler, hız sınırını değiştirmeyen eyaletlerle kıyaslandığında, sırasıyla % 38 ve % 35 oranında artmıştır.

1992, Avusturalya’da yasal hız sınırı 100 km/s’ten 110 km/s’e yükseltildiğinde yaralanmalı kazalar %25 artmış, 1996 yılında rapor edilen bir başka araştırmada ise, Avusturalya Victoria’da 5-20 km/s arası artışlara bağlı olarak kazaların da %8 oranında arttığı belirtilmiştir.

1987 yılında, Avusturalya’da Melbourn çevresinde hız sınırı saatte 100 km’den 110 km’ye yükseltilmiş,
1989 yılında ise yeniden 100 km/s’e çekilmiştir. Hız sınırının değişmediği bir kontrol bölgesine kıyasla, hızın artttığı dönemde gidilen kilometre başına yaralanmalı kaza sayısı %24 artmış, hız sınırının düşürüldüğü dönemde %19.3 azalmıştır.

Devam edecek..

[huduni]

Teşekkürler.

Konunun devamı geldi mi?

[COQ]

Hız sınırı uygulanmayan yollarda kaza oranları nasıl acaba?
Ayrıntılı bir istatistik bulsak iyi olacak.
10 yıl kadar önce bir araştırma yapmış ve hız sınırı olmayan otobanlarda kaza sayısının düşük fakat ölüm ve yaralanma ile sonuçlanan kaza oranının yüksek olduğunu görmüştüm.
Tabi belli bir yıla ait bilgilerdi.
Güncelini bulmak lazım.