Debriyaj ve fren kullanimi hakkinda soru/cevap

[Donald_Duck]

Debriyaj ve fren kullanimi hakkinda bir arkadasimizdan bir soru geldi...hepimizi ilgilendirecegi icin buraya da aliyorum....
DD
----------------
SORU:

> Bir yazıda(hürviyetin bir ekinde Ayşe şule bilgiç)) Tam debriyajda fren
> sıkmanın doğru olduğu yazıyordu.
> Bi arkadaş ise bunun verimli olmayacağını düşünüyor.
> bunun aksine motor vitesteyken fren yapmaya başlayıp motor yavaşladığında
> durma konumuna geldiğinde debriyajın sıkılarak motor durdurulur (stop
> etmemesi için)demekte.
> bunun mantığıda niye debriyajı sıkıp motoru salıvereyim?
> Mesela motor yokuş aşağı gitmekte biz fren yapıcağımız zaman debriyajı
> sıkarsak motoru salmış oluruz ve motor viteste olduğu halden daha fazla
> hız kazanır ve bizim frenle durma mesafemiz uzamış olmazmı?


-----------------------------

CEVABIM...

Dogrusu odur. Bende yazilarimda, fren teknigi anlatirken bunu diyorum zaten.

Motoru fren durdurur. .. "nokta"...

Otomobildeki "kompresyon freni"nin motosikletteki karsiligi "arka fren" dir.
Iki mahzuru vardir

1. Fren lambasi yanmadigi icin arkanizdaki vasitalar sizin yavasladiginizi farkedemez. Sandiginizdan daha tehlikelidir !

2. Kompresyonun yol acacagi fren siddetini
a.yol yuzey puruzlulugu
b. yolun egimi (yana yada one-arkaya)
c.yoldaki mevcut cekis (yagmur-kar-soguk-kum-vs/ vs/ vs...)
d. o anda bulundugunuz vites

gibi %100 sizin elinizde olmayan seyler belirler. Elinizdeki tek arac debriyaj levyesidir. Genellikle yoldaki cekis dusuklugu yuzunden arka tekerlek kompresyonda savrulur. High-siding riski cok yuksektir.

+

Sunu unutmayin freni motoru yavaslatmak icin yapiyorsunuz, yani once sizi ileri ceken gucu ortadan kaldirmaniz gerek.

Hem motor sizi cekerken ayni anda yavaslatmaya calismanin verimsiz oldugu da asikar degilmi?

+

Sunu da unutmayin fren motordan gucludur. 0-100 kmh hizlanma metre olarak her zaman 100-0kmh yavaslamadan daha buyuktur. Yani yokus asagi giderken freni biraz daha iyi kullanirsaniz kompresyona gerek kalmaz. (verdiginiz ornekte) Zaten once debriyaj sonuna kadar sikilip sonra "eh hadi biraz da fren yapayim" denmez ki... Birini sikarkan digerini birakirsiniz. Tabii bunlari smooth - yumusacik yapmak lazim. Hicbir seyi aniden yapmamak gerekiyor, biliyorsunuz.

Fren kullanmak bir sanat...calismak ve guvenmek lazim. Ozellikle on fren.

Basarilar...

DD

[kiniklipasa]

arka frenin stop lambalarini yakip yakmamasi konusunda DD'a katiliyorum, ozellikler motorun modeli biraz geckinse (benim kinde oluyor model 1997) arka fren müşuru tam randıman vermeye biliyor, mesala benim motorda arka frene hafif dokunduğumda stoplar yanmiyor, o yuzden ben herzaman on frene de hafif dokunuyorum ki stop lambasi yansın...

DD'in lafının ustune laf soylemek gibi olacak ama ben de bir sey ekleyeyim, onun sozlerine bir ekleme yapayim..
motoru ön fren durdurur.(arka fren kaydırır yani on freni ustaca kullanmak şart.

DD' yanlıssam, lütfen duzelt

Kazasız gunler!

[Donald_Duck]

KPasa, Tabiiki yazdigin yanlis degil...burada ve benim yazilarda bu konuya deginildigi icin o kadar detaya girmedim. Benim motosiklet teorisi nin ilk kisminda "motoru on fren durdurur" diye acilis cumlasi var, daha ne olsun

Yukarda fren teknigine girmeden debriyaj meselesini ozetledim. On fren konusunda kisaca daha onceden de yazdigim su cumleyi ekleyeyim..

Hic arka freni olmayan bir motsiklet de tam guvenle kullanilabilir.

[jawa]

eğer söz konusu olan yavaşlama ani bir yavaşlama ise elbette debriyaj çekilip frenler kullanılır.ama ilerde kırmızı ışığı gördük, yavaş yavaş vites küçülterek yavaşlayabiliriz.
tabi ben kendi fikrimi yazıyorum.donald duck'ın bu konuda malum teorisi ve sanıyorum hazır bir kitabı var

[safrane]

arka frenin stop lambalarini yakip yakmamasi konusunda DD'a katiliyorum

nası yani, arka fren nası stop lambasını yakmıyo, DD öyle bişi dememiş ki yazısında -ki arka fren de yakıyor stop lambasını- di mi, en azından benimki yakıyo

[Donald_Duck]

arka frenin stop lambalarini yakip yakmamasi konusunda DD'a katiliyorum

nası yani, arka fren nası stop lambasını yakmıyo, DD öyle bişi dememiş ki yazısında -ki arka fren de yakıyor stop lambasını- di mi, en azından benimki yakıyo

Vites kuculterek yavasladiginda tabii ki arka fren lambasi yanmaz...arkadan gelenler yavaslamakta oldugunu farketmezler. Denmek isteniyor...istiyorum yani

[Mjolminator]

Ben frenin nasıl sıkılacağını hala anlamış değilim. Benim motosikletin arka fren pedalının durduğu yer biraz garip. Ayağımı sürekli frenin üstünde tutmak zor oluyor. Ama "ya önüme aniden bişey fırlarsa" diye korkuyorum. O durumda ön freni sıkarsam düşerim heralde. Arka frene basana kadar da yıllar geçer Bu durumda 3 seçenek var.

1- Önüne aniden çıkan köpeğe çarp.
2- Ön frene bas, düş, köpeği ezme.
3- Ayağın sürekli arka frenin üstünde dursun, bacağına kıramp girsin. Köpek çıkarsa arka ile ön freni sıkarsın.

hangi seçenek doğru?

[oktay]

"O durumda ön freni sıkarsam düşerim heralde"
"2- Ön frene bas, düş, köpeği ezme. "

Boş bir otoparka gidip hızını gittikçe arttırarak ani duruş çalış. Tabi bunu yapmadan önce özellikle DD'nin konu hakkındaki yazılarını oku. TV'de, web sitelerinde gördüğün 'stoppie' tabir edilen ön frene asılıp arkanın kalkması öyle kendi kendine sen istemeden kolay kolay olacak birşey değildir. Ön freni raconuna uygun olarak sıkmaktan çekinme.

Ön fren'e basınca düşmenin neredeyse garanti olduğu tek durum eğer zeminde mıcır veya kum varsadır. Diğer durumlarda ön fren kullanmanın sakıncalı olması söylentisi tamamen mitolojidir.

Bu arada karşına köpek çıkma senaryosu ile ilgili yazılar da var. Genelde karşına çıkan hayvanın boyutuna göre karar verilir. Küçük bir süs köpeğine çarpmak üzücü olabilir ama, senin için karşına çıkacak bir geyik veya ineğe çarpmak kadar ağır sonuçlar doğurmaz.

Eğer arka frenin duruş şekli bahsettiğin gibi garipse o sorunu çözmen gerekli. Bir çok marka için yan sanayi ürünü fren/ayaklık kitleri mevcut. Bunları kullanarak veya oturma pozisyonunu ayarlayarak sorunu çözebilirsin.

Tekrar hatırlatayım, mümkün olduğunca bulabildiğin bütün kaynaklardan yukarıda bahsettiğim bütün konuları okuman gerekli.

Başarılar.

Oktay

[Donald_Duck]

Mjol, Benim imzamdaki linkten "Motosiklet Teorisine" gidip hatmetni rica edecegim :geek:

Bir defa oradaki "eller ayaklar" bolumunde de anlattigim gibi, ayaklar daima ayak TOP u (topuk degil) peglerde olacak sekilde olmali. Ayak frenin ustunde tutulmaz, ayaga da kramp girmez.

Motoru durduran sey on frendir. En kisa surede durus ise her iki frenin de uygun kullanimidir.

Oktayin da dedigi gibi ASFALT yuzeyli temiz bos bir yerde PROGRESIF fren calismasi yapmalisin. On freni gittikce artan basincta, tekeri kitlemeden, yumusak ama kararli bir tempoyla sonuna kadar, motor durana kadar sikmaktir.

Kolay degildir ama calisarak ogrenilir. Once 15-20 kmh gibi hizlarda sonra yavas yavas hizi artirarak50-70kmh hizlara kadar birkac gun icinde cikartarak ogrenebilirsin. Tebesirle yere cizgi ciz, durus mesafeni olc vs. ciddiye alir calisirsan buyuk gelisme gosterirsin.

Bunu ogrendikten sonra isin icine arka freni de kat. Daha kisa mesafede durabilecegini de goreceksin, ama sunu bil ki arka fren ikincil dir, tali dir...esas fren, motoru durduran sey on frendir.

Basarilar. :

[Mjolminator]

Ne bileyim bi kere toprakta ön freni sıkıp düştüm. Bileğim ve dizim 1 ay sakat kaldı. (ondan sonra motosiklet ayakkabısı aldım zaten ) Bu yüzden ön frene karşı bi antipatim var. Yolda da giderken karşıma bikaç kere köpek fırladı o yüzden de korkum var.

[kiniklipasa]

bu DD'den

Otomobildeki "kompresyon freni"nin motosikletteki karsiligi "arka fren" dir.
Iki mahzuru vardir

1. Fren lambasi yanmadigi icin arkanizdaki vasitalar sizin yavasladiginizi farkedemez. Sandiginizdan daha tehlikelidir !

ben yakmaz demiyorum, arka fren müşuru ön fren kadar hassas olmayabilir diyorum, kontol etmek lazim..

[jawa]

müşir ayarlanabiliyor ama her motorda varmı bilmiyorum.hassaslığını kendiniz ayarlayabilirsiniz.
motoru en iyi ve hızlı durduran ön fren olmasına rağmen amerikadaki bazı harleycilerin ön frenlerinin olmadığınıda hatırlatmak isterim

[kiniklipasa]

motoru en iyi ve hızlı durduran ön fren olmasına rağmen amerikadaki bazı harleycilerin ön frenlerinin olmadığınıda hatırlatmak isterim

zaten Amerikalıların aptal olduklarını bilmeyen mi var kardesim

[mondial110]

arkadaslar en iyisi motoru ilk frenle yavaslatmak yavaslayınca da debriyaja bamaktır yoksa debriyaj balatasını yiyecektir

[xTraP]

herkes ayrı bi teLden

Bende motorda ön freni kuLLanıyorum yagmurLu bi havadada kuLLanayım derken anında yerde buLdum kendimi bendede onun yuzunden bi korku oLuştu. Ancak korkuyu tecrubeye cevirdik daha dikkatLi kuLLanıyoruz artk :D Motoru 4-5 kere duşurdum hepside tecrube oLdu

1. si sarhoşken motor kuLLanmıcan
2. si sarhoşken motoru tek eLLe kuLLanıp mıcırLı yoLa girmicen
3. sü sarhoşken 3 kişi motora binip mıcırda gidonu kırmıcan ki 2 kişi birden ustune binebiLir
4. sü motor kuLLanmayı biLmeyenLerin arkasına binmicen ki ne yapcakLarı beLLi oLmaz 90 La giderken ters şeride girip keskin bi viraj aLmaya kaLkıp sora kendini direğin ustune yapışmış haLde buLabiLirsin benim gibi
5. si yagmurLu havaLarda yavasLamak icin ön freni kökLemicen

bunLarda arkadaşLardan secmeLer

1. si gene sarhoş kuLLanmıcan
2. si sarhoşken tek'e kaLkmıcan ki tam 4 kez aynı şekiLde duştu motor haşat oLdu 5 ay sora geLdi motor haLa tek'e kaLkmaya caLışıyor
3. su Lastik yakmıcan kacırırsan zaten sonucu soLemeye gerek yok
4. sü motorunu tanımadan ve kask takmadan uzun yoL yapmıcan ki sora bi transporter'a gecirip 3-4 ay hastanede yatmayasın ve yaraLı yüz konumuna geLmeyesin
5. si gaza geLmicen ki en önemLiLerindendir


ön fren'den nereLere

[memin1857]

Arkadaşlar,
Ani durmak istediğinizde mutlaka debriyajı sıkmalısınız.
Lütfen şu olayı karşılaştırmayalım.
DURMAK İSTEMEDİĞİNİZ ZAMANLARDA, motor viteste iken yavaşlamaya çalışır, debriyajı sıkarsanız (boşta iken) pek yavaşlamaz AMA
Bu olayı fren anı ile karıştırmayın.
Evet motor hiçbir şeye dokunmadığınızda viteste iken yavaşlıyor AMA fren yaparken vitesteki motor aslında SİZE ENGEL OLMAKTADIR. Yani normal frenlemede pek birşey farketmez ama aniden durmanız gerektiğinde motorun viteste olması sizin durmanızı zorlaştırır.
Arka fren müşürü ile ön fren müşürü aynı mantıkta çalışır, arka fren müşürüne güven olmaz gibi bir yorum yapılmamalı.
Sadece motosikletler değil, otomobil, otobüs, kamyon ve vapurlar da ön frenle durur. Bunu otomobilinizle ciddi bir yokuştan inerken el frenini çekerek deneyin arka tekerlekler kitli halde inmeye devam ettiğini göreceksiniz.
Debriyajla motor freni yapmakla, arka fren aynı şeyi yapar, o yüzden siz debriyajı sonuna kadar sıkın ve her iki frenide dengeli kullanın. Ön freni kuvvetlice artırarak sıkmaktan KORKMAYIN. Kilitlenicek diye korktuğunuz için sıkmadığınızdan dolayı duramazsınız zaten. Arka fren sadece destektir, tek başına motoru (daha doğrusu taşıtı) çok zor durdurur ve çok kolay kitlenir. Ön tekerlek kitlendiği anda düşücem diye korkmayın. Ön tekerlek kilitlendiğinde sürücü freni BIRAKMADIĞI yada GEVŞETMEDİĞİ için düşer. Ön tekerlek kilitlendiği anda hemen kilitlenmeyi gidermeyi başarırsanız düşmezsiniz. Buda çalışarak olur. Boş bir alanda bol bol test yaparsanız, ön tekerleğin herhangi bir sebeple (aşırı sıkma, mıcır vs) kilitlendiği anda siz daha düşünmeden vücudunuz freni azıcık gevşetir ve düşmezsiniz.
Eğer bunu eğitim almanıza ve çok çalışmanıza rağmen beceremiyorsanız gidin absli bir motor alın bir daha freni dert etmeyin. Hatta bazı absli motorlarda sadece bir freni sıkmanıza rağmen ikisini birden sıkmaktadır.
Sonuç olarak doğru frenleme debriyaj sıkılı ön kuvvetli, arka destekli şeklindedir. Donald Duck'ın kitabını bende aldım okudum çok yararını gördüm. Ama yanlış yorumlamadan lütfen!
Ekleme: Yavaşlarken, debriyajı kullanarak motor freni yaptırmak ile vitesi değiştirmeden debriyaja komple basmayı karıştırmayın. Donald Duck'ın kastettiği motoru küçük vitese alıp debriyajı bırakarak motor freni yaptırmaktır. Ben ise bu işlemin aynısını arka fren zaten yapar, siz debriyajı sıkılı tutun diyorum. (Donald Duck'ta aynı şeyi söylüyor zaten) Çünkü vitesi küçültmediyseniz, vitesteki motor YAVAŞLAMANIZI YAVAŞLATIR. Yani daha zor yavaşlar, daha geç yavaşlar. (Vitesi küçültürsenizde yine size engel olur, ama çoğu şöför bunu motor freni amacıyla kullanmaktadır karıştırılmaması açısından yazdım, vitesi küçültün demiyorum)
Arka tekerleği kilitlemekten fazla korkmamalısınız, arka tekerleği kilitli motorsikleti kontrol etmek kolaydır. Fakat kilitli arka tekerlek durma mesafenizi uzatır. Çünkü lastiğin hep aynı noktası yere deydiği için ısınır ve sürtünme kuvveti azalır. Dönen lastik daha iyi durdurur.
ÖNÜNÜZE KÖPEK ÇIKARSA, hızınıza göre durulacak mesafede isen durursunuz, DEĞİLSE YANINDAN KIVIRMACA İLE MANEVRA YAPARAK GEÇERSİNİZ. Durulamayacak mesafede diye freni aşırı sıkıp düşmek mantıksız. Eğer yanındanda geçemiyor ve duramıyorsanız çarpın artık ne diyeyim sizden kıymetli değil.

[cgl125]

bence yapılacak en verimli hareket bir yandan gaz vermeden elden geldiği kadar seri vites düşürmek ve aynı anda fren yapmak yani tekrarı tercümesi fren yaparken bir yandanda vites küçültmek