cbfturkiye web sitesinde gezerken şöyle bir yazı gözüme çarptı.Bazı noktaları çok doğru, bazı noktaları ise kafamı karıştırdı.Acaba siz değerli motosiklet kullanıcıları ne düşünüyorsunuz ?
Yeni otomobilde en hayati konu motor rodajıdır ve nedense anlaşılmamaktadır veya anlaşılmak istenmemektedir...
zira AR-GE ye ziltrilyonlar harcayan otomobil ve motosiklet firmalarının mühendisleri işi daha iyi bilmektedir.. ve son kullanıcı doğal olarak onları dinlemektedir...
Lakin gel gelelim ortada iki dedikodu dolaşmaktadır...
ilk 1000km gaza asla sonuna kadar basma
sakin git.. sonra istersen gaz pedalında dans et...
ikinci dedikodu ise rodajda neymiş canım hangi devirde yaşıyoruz onlar eskidendi ben anlamam rodaj modaj diyenler.
İki tarafada hoş geldiniz diyoruz
Bu konuda rodaj mümkün olan tüm detayları ile işlenecektir.
Motorun rodajı nedir dendiği zaman işi bilen bilmeyen herkes aklına gelen tüm hareketli parçaların adını sayar ve bunların alışması gerektiğini söyler...
Bir bakalım
Supapların rodajı, yatakların rodajı,rulmanların rodajı, egzantrik milinin rodajı şunun rodajı bunun rodajı... akşama kadar sayılır..
fakat hayati önemli yeni satın alınmış 0km otomobilde sadece segmanlardır...
(yeni satın alınmış bir araçta)
geri kalanlar ise fabrika motoru çalıştırdıysa rodajlanmış demektir...
Peki segmanlar neden önemlidir ?
Segmanlar piston ile silindir arasında sızdırmazlığı sağlayan elemanlardır. bunların silindir cidarına tam 360 derece ve mükkemmel oturması gerekmektedir ..
aksi taktirde istenen silindir basıncı (kompresyon) tutulamaz... segmanın oturmadığı yüzeyleri yağ filmi doldurmaya çalışır ve motorun her ateşleme kursunda buradan yağ yakılır.
Peki segmanların nasıl
oturduğu hakkında bir fikriniz var mı ?
Gaza basmayarak 1000km yapınca mı segman oturuyor yoksa... yoksa 1 gün boyunca rölantidemi çalıştıracağız motoru
Bu sorunun cevabı gerçekten şaşırtıcıdır.
Kompresyon segmanları, kompresyon basıncı ile açılarak silindir yüzeyine kendini bastırır !
evet .. kendi gerilimi bastırmaz... bizzat basınç onları dışarı bastırır...
benzinin yanması ile oluşan basınç segmanların arkasına geçer ve onları dışa ittirir.
Maksimum silindir basıncı ise sadece gaza tam basarak elde edilir (birazdan detayları göreceğiz)
Öyleyse Türkiye'nin
referans alınabilecek(!) en büyük otomobil haber sitesi hangi akla hizmet rodajda asla gaza tam basılmaz diyebiliyor ?
Yada otomobil ve motosiklet üreticileri neden detayları son kullanıcıya anlatmayarak sakin kullanımı teşvik ediyor veya rodaj diyebiliyor?
Bunlar enteresan sorulardır.. işin içinden çıkmaya yavaş yavaş başlayabiliriz.
Motorlarımız nasıl üretiliyorda rodaj gerekiyor ?
İçten yanmalı motorların silindirleri üretim bandında honlama işlemine tabi tutulur,
bu işlemin amacı silindir içinin her konumda istenilen ovallik ve koniklik değerlerine getirilmesidir.(sonuçta silindir üretiliyor)
bunun için silindir yüzeyinden bu işlem için özel geliştirilmiş honlama makinası ile malzeme kaldırılır.
ve işlemin sonunda yüzeyde bir desen oluşur (cross hatch pattern).
Uygun inceleme aletleri ile bakıldığında silindir yüzeyinin içinde çukur bölgeler ve tepeler oluştuğu görülür..
bu desen ve silindir yüzeyi şu resimlerde görülebilir ;
http://img387.imageshack.us/my.php?i...3jpgjy8xk2.jpg
http://img119.imageshack.us/my.php?i...finish1qc2.jpg
Şimd biraz daha anlaşıldığını umuyorum.. bu tepelerin en uygun biçimde traşlanması rodajdaki asıl hedeftir..
ve bunu traşlayacak olan segmandır.
Peki rodaj hakkıyla yapılmadığında ne oluyor ?
Bu tepeler olabileceğinden daha az traşlanıyor ve kısa bir süre sonunda motor yağı bu tepeleri kalıcı film tabakası ile örterek daha fazla traşlanmasına engel oluyor.
Çok net olarak anlaşılacaktır ki motor yağı olması gerekenden daha kalın bir film tabakası oluşturmak zorundadır.
buda motorun yağ yakması demektir ayrıca kompresyon kaçacağından yakıt tüketimi artar.
Piyasada "kör kalmış" , "sağır motor" vb. efsanelerin sebebi buraya dayanır.
Tabiki aracınız fabrikanın ortalamalarında olacaktır..
Lütfen Modifiyem forumlarında bulunan teknik konuları okuyunuz. Kompresyon ölçüm testi konusunda kompresyonların fabrika tarafından belli aralıkta normal kabul edildiğini göreceksiniz.
siz neden üst sınıra çok yakın kompresyon değerleri olan bir motora sahip olmayasınız ?
Bu elinizde ..
Hemen bu noktada bir dip not daha düşelim ;
Motoru koruduğu öne sürülen motor yağı katkılarının neden yeni araçta kullanılmaması gerektiğini düşündünüz mü ?
cevap yukarda
bu katkılar tepeleri ve çukurları hemen doldurarak segman oturmasına izin vermemektedir...
bunu oluşturduğu inanılmaz kalın katman sayesinde yaparlar ve motorunuz yağ yakar..
asla yeni arabam sağlıklı olsun uzun ömürlü olsun diyerek bu katkıları uygulamayın...
düzgün yapacağınız rodaj bu katkıların idda ettiği tüm artıları size verecektir.
Rodajdan sonra kullanılması tavsiye edilen bu katkıların yaptığı sizin rodajda kazanamadığınız kompresyonu vermek...
Peki metallerin genleşmesi vb. ısıl mazeretlerin beklenmesi rodaj sayılmaz mı ?
Motor parçalar üretim bandında zaten bu kademeyi geçmişlerdir.
ingilizce "Heat cycle" olarak adlandırılan süreç rodajda gerçekleşmez..
eğer rodajı bunun için yapıyoruz zannediyorsanız yanlış yoldasınız
ANCAK HARARET HAYATİ ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
rodaj sürecince aracın aşırı sıkıştırılması ve hararetin yükselmesi yapılacak en büyük yanlışlardan biridir.
Motor çalışma ısısına ulaşmadan kesinlikle rodajlama namına yüklenme yapılmaz
Bu noktaya kadar anlattıklarımız kabaca toparlarsak;
* Aktarma organlarının rodajı yeni otomobillerde asıl hedef değildir.
* Rulmanın rodajı olmaz
* Yeni otomobilin motorunda gerçekleşecek en önemli ve nerdeyse tek rodaj segman oturmasıdır
* Segman oturması silindir basıncı ile elde edilir
* Segmanı adam akıllı oturtan kendi gerilimi değil ateşleme sonucu oluşan basınçtır.
* Segmanı maksimum şekilde oturtmak için uygun devirlerde tam gaz vermekten başka seçenek yok.tur.
* Yeni motora asla "Yağ katkısı" vb. sıfatlarla satılan ürünler uygulanmaz.
* Yeni motorların parçaları metalurjik olarak ısıl işlemlere tabi tutulmuştur.km ler boyunca alışması beklenmez
* Çalışma ısısına ulaşmayan yeni motora
kesinlikle rodaj namına yüklenilmez(rodajın dışında da yüklenilmez)
Peki burada anlatılan rodaj bize ne kazandırır ?
Burada anlatılan rodajın mantığını kavrayıp kendi aracına uygulayan yada en azından yeni aracında gaza tam basmayı başaran biri mutlaka farkı görecektir.
araç her devirde daha istekli hızlanacak tam performansını hatta daha fazlasını gösterecektir.(YB)
trafikte aynı araçlara göre daha seri olacak aynı zamanda daha az yakacaktır.
ayrıca yağ tüketimide minimum seviyede olacaktır.
Sanılanın aksine motor ömrü ise azalmayacak aksine artacaktır.
Yani modifiyeci camianın egzoz filtre ile almaya çalıştığı 1-2 hp den daha fazlası bedava olarak kazanılmış olacaktır.
çünkü motor içi sürtünmeye giden kayıp ciddi oranda bertaraf edilecektir. Buda ek güç demektir.
garip gelsede durum bu.
görüldüğü gibi Motor yağı film yapmadan çapak atma ve bu atılan çapakların en uygun şekilde motor dışına atılması rodajımızın temel amacı.
öyleyse bu konuları ele alalım ;
Rodajda kullanılacak Motor yağı ;
Rodaj döneminde kullanılacak motor yağı kontrollü aşınma ve çapak atma için gayet önemlidir.
Hepiniz biliyorsunuz yeni nesil araçlar fabrikadan içinde sentetik ve yarı sentetik motoryağları ile gelmektedir.
Ancak maalesef rodaj döneminde kullanılması gereken yağ mineral yağ dır.
mineral yağ sayesinde rodaj daha rahat gerçekleşir.
ancak bu noktada mineral yağın ısı aktarma kapasitesi 115 santigrad derece civarı olduğunu unutmamak gerekir.
yani araçta mineral yağ varken hararet çok önemli bir değişkendir.
hararet aşırı yükselirse mineral yağ kimyasal yapısını değiştirir ve silindirlere filim oluşturur rodaj sona erer.(bore glaze)
en önemlisi ise yağın yanarak motor içindeki parçalara yapışmasıdır(oil sludge)
bu yüzden mineral yağ kullanırken bu ekstrem durumları göz önüne almamız gerekmektedir.(aşırı hararetten kaçacağız başka çağre yok)
Peki Tam sentetik yağlar ile durum nedir ?
Kaliteli tam sentetik yağlar ile rodaj olmaz.. rodajlama çok düşük km lere iner kimseye aracı 100 km bile olmadan tam gaz silindir basıncı yapın diyemeyiz inanmazlar yapmazlar... (fakat üreticiler rodaj yok diyerek bizim ekmeğimize yağ sürüyor)
konu o kadar detaylı ve o kadar detay vermek istiyorum ki eminim okuması güçleşiyor.
Özetle tam sentetik yağ ile rodaj tam verimli olmaz zira çok düşük km lerde film oluşturmaya başlar ve sürtünen yüzeyleri korumaya alır..(YB)
yağınızı mineral bazlı olanla değiştirebiliyorsanız değiştirin..
yapamıyorsanız 100 - 200 gibi km lerden itibaren tam gaz hızlanmalara başlamalısınız.(ileride anlatılacak)
Segman oturması ve çapak atma nasıl gerçekleşiyor ?
Bu honlama artığı tepelerin segman tarafından traşlanması çok düşük kilometrelerde gerçekleşmeye başlar..
sanıldığının aksine 1000-2000 km beklemekle asla rodaj yapılmaz..
modern bir yarış motosikletinin segman oturma ve tam silindir çeperi ile örtüşmesi uygun kondüsyonlarda yaklaşık ilk 32(otuz iki) km de gerçekleşmektedir
otomobiller içinde durum pek farklı değildir.
düzenli biçimde tam gazla yapılan akselerasyon ve viteste yavaşlama(dekompresyon-deselerasyon) ile geçilen 150 - 200 km sonunda segmanlar yaklaşık %90 oranında oturacaktır.
buda yağınızı ve filitrenizi değiştirme vakti demektir ..
__________________
_________________
Volkan BOZYEL since 1985
BMW R 1150 GS adv.
abolgi adlı üyeden alıntı
