viraj dönerken neden başımızla çıkışa bakarız

**~~eftelya~~** · 31 Ocak 2010, 05:50

Viraj Dönerken Neden Başımızla Çıkışa Bakarız

Yazar: Askin Kaymaz Kategori: 2008/1, Dr. Ali Tüter, Köşe Yazısı Cuma
Şub 1,2008

Neden viraja girerken başımızla viraj içine doğru bakarızda, kafamız vücudumuzla aynı düzlemde durmaz? (Küçük Emrah durumları)

Hepimizin otomatik olarak bu soruya vereceği cevap “Nereye bakarsan oraya gidersin” olacaktır. Tamam cevap budur da, bu iş nasıl oluyorda oluyordur şimdi size bunu anlatmaya çalışayım.

Hareketlerimiz, “Motor Sistemler” tarafından kontrol edilmektedir. Bakış’da bu sistemler içinde yer alan bir motor sistemdir veya diğer bir deyişle motor sistemin bir parçasıdır. Aynı zamanda Bakış, vücudumuzun uzaydaki konumu -Kas-İskelet sisteminin işi- (postür) ve İç kulakta yer alan Denge Organı (Vestibüler Sistem) ile beraber kombine çalışan bir sistemdir.
Bakış sisteminin özelliği gereği obje duruyorsa gözler de hareketsiz tutulur; obje veya baş hareket ediyorsa görüntüyü sabitleştirir.

Baş hareketi sırasında görüntüyü tespit etmek için baş hareketine ilişkin bilgi gereklidir. İşte bu bilgiyi görme sisteminden alabiliyoruz ama gözlerde başla beraber hareket ettiği için ve bu yolun algılama süresi yavaş olduğundan, bunun yerine hareketi doğrudan tespit eden iç kulaktan gelen bilgi kullanılır.

Baş hareketleri ve yerçekimi referans alındığında, başın pozisyonu vestibüler sistem tarafından değerlendirilir. Vestibülo-oküler refleks bu bilgiyi kullanarak, doğrudan gözlerden gelen görsel enformasyondan bağımsız olarak, hareketi kontrol eder. Yani postürümüzü ayarlar. İşte bunun sonucunda viraja girerken başımızın ekseni vücudumuzun ekseninden farklı bir açıyla [yerküre eksenine paralel(-e yakın) veya yerküreye dik (-e yakın) başka bir ekseni takip eder. Burada biraz daha açıklama yapmak gerekecek galiba.

Uçaklar ve denizaltılar üç boyutta mekan durumunu ve hızlanmayı ve dönüşü bildirecek sofistike kılavuzlara sahiptirler. Halbuki bu kılavuz sistemlere benzer sistemler biz omurgalılarda 500 milyon yıldır vardır.İşte bu sistem vücudumuzun dengesininden sorumlu olan Vestibüler sistemdir.

Vestibüler sistem, Hangi yön yukarı? ve Nereye gidiyorum ? sorularına yanıt vermek için şekillendirilmiştir.

İç kulağın vestibüler kısmının sezici organları:

· Yarım daire kanalları: Her biri birbirine dik düzlemde bulunan yarım daire şeklindeki 3 kanaldan oluşur. Bir tanesi yatay düzlemle 30 derece açı yapar. Her kanal kendi düzlemindeki dönme gibi açısal eylemleri sezer ve yanıt verir.
·Utrikül: Algılayıcı yapısı yatay düzlemdedir, dik alçalma ve doğrusal ivmeye yanıt verir.
·Sakkül:Algılayıcı yapısı utriküldekine diktir, doğrusal ivmeye yanıt verir.

Yani denge sağlama işini, başın doğrusal ve açısal hareketleri ve bu hareketelerdeki hızlanmasının veya yavaşlamasının, iç kulakta bulunan 5 duysal organ topluluğu tarafından ölçülmesiyle gerçekleştirir.

Bunun yanı sıra aynı zamanda göz kaslarını kontrol ederek bu yolla görsel oryentasyonu sağlamak ve aldığı tüm bu veriler neticesinde vücudumuzun pozisyonunu (postür) ayarlamak üzere gerekli komutları Kas-İskelet sistemine iletmek suretiyle “dengemizi” sağlamaktadır.

Yani uzun lafın kısası, başımızın yatay düzlemle yaptığı açı 30dereceyi geçtiği anda vücudumuz bunu “ulan gene düşüyoruz” diye algılayıp, “hop hop hooppp değiş ton ton” muamelesi yapmaya başlar.

İşte bu muameleye maruz kalmamak için başımızla viraj içine bakacak şekilde (çenemiz viraj çıkış noktasını gösterecek şekilde) tutarak virajlara güvenle, keyif içinde yatarız.

Saygılar,

Dr.Ali Tüter

Referanslar:
1)Goldberg, Michael E. : The Control of Gaze; Chapter 39
2)Çelikyurt, Cengiz : Denge, Dengesizlik,Başdönmesi
3)Tüter, Ali: KBB ders notları; Fizyoloji ders Notları; Nöroloji ders Notları

**106GT!** · 31 Ocak 2010, 06:11

Güzel paylaşımdı tşkler

...

"Ulan gene düşüyoruz"

...

**remzi_39** · 31 Ocak 2010, 06:52

Bu bana burada SIK SIK okudugum birseyi hatirlatti

scheiße gucken, scheiße fahren=.ok gibi bakarsan, .ok gibi gidersin

**Taner YILMAZ** · 31 Ocak 2010, 09:08

Düşmeyeceğini adın gibi bildiğin halde, kafa 30 dereceden fazla yatarsa beyin bunu düşüyorum diye algılıyor.. Gözler gördüğü halde beyin içkulaktan gelen sinyale göre hareket ediyor ve bizde bu içkulak sinyalleriyle beyni kandırmak için kafayı yere dik tutuyoruz.. Anlamışmıyım

**~~eftelya~~** · 31 Ocak 2010, 14:36

bu çene ile çıkıs noktasını gösterme nası oluyo acaba

**Noxan** · 31 Ocak 2010, 14:40

Sadece gözlerinizle değil, başınızı virajdan çıkış noktanıza çevirerek bakmanız anlamına geliyor.

**remzi_39** · 01 Şubat 2010, 06:23

Bu konu bana dün burada okudugum birseyi daha hatirlatti..
Ama bulamiyorum simdi forumda nerede???

Eger bulursam tam olarak aktaririm...

Elemanin dedigi, demek istedigi suydu..
Praktik yapmayla viraj ögrenilmez..
Eger size birisi nerede neyi yanlis yaptiginizi söylemesse pratik bir ise yaramaz..
istediginiz kadar pratik yapin..
Ayni hatayi herzaman yaparsiniz...

Benim kafami karistirdi ama haksiz degil arkadas..
Senelerdir tanidigim araba sürücüleri var burada..
Onlar arac sürerken agzim acik kaliyor bazen..

Eger bu is sadece pratikle olsaydi birkacsene arac yada motor süren herkes profesyönel olurdu degilmi???? Ama olay böyle degil... Cok kisi nerede neyi yanlis yaptigini bilmiyor....Kimse o kisilere nerede yanlis yaptiklarini söylemedigi icin onlar herzaman ayni hatalari yapiyorlar...

**Toqi** · 01 Şubat 2010, 12:26

Ben buna inanmıyorum viraj dönerken sağıma baktığım soal baktığım oluyor ama dönüyorum..Herkezin fikrini söylemesi lazım bu gibi yada buna benzer konularda çünki buraya yazılanlar yeni başlayan yada başlayacak arkadaşların bilinç altında kalabilir bunu böyle yapmalıyım böyle yazıyo diyebilir ki bazı konular yanlışda olabilir , yanlış yönlendirmek istemeyiz insanları lafın özü

**Shorin** · 01 Şubat 2010, 15:02

Sen yolu biliyorsundur hocam

valla ters yöne baktığında yada baktığında demekte yanlış olur ters yöne baka kaldığında motor artık ellerinle değil gözlerinle yönetilmeye başlıyor... Tıpkı arabada torpido gözünden bişey almaya yada aynayı ayarlamak için 3-5 saniye yola bakmadığın gibi...

Toqi adlı üyeden alıntı

Ben buna inanmıyorum viraj dönerken sağıma baktığım soal baktığım oluyor ama dönüyorum..Herkezin fikrini söylemesi lazım bu gibi yada buna benzer konularda çünki buraya yazılanlar yeni başlayan yada başlayacak arkadaşların bilinç altında kalabilir bunu böyle yapmalıyım böyle yazıyo diyebilir ki bazı konular yanlışda olabilir , yanlış yönlendirmek istemeyiz insanları lafın özü

**darkeagle** · 01 Şubat 2010, 15:23

Deniz altı ve uçaklar yön tayini yapan bir çok sofistike teçhizata sahip ve bunlarda milyonlarca dolara o makinalara monte ediliyor. Biz omurgalı denen insana Allah bunları monte etmiş . Bu yazıyı okurken şükretmek geldi içimden yine.....

**AydoganX** · 01 Şubat 2010, 16:43

darkeagle adlı üyeden alıntı

Deniz altı ve uçaklar yön tayini yapan bir çok sofistike teçhizata sahip ve bunlarda milyonlarca dolara o makinalara monte ediliyor. Biz omurgalı denen insana Allah bunları monte etmiş . Bu yazıyı okurken şükretmek geldi içimden yine.....

Gerçekten doğru bir bakış açısı. Benim de aklıma şükretmek geldi.

@eftelya paylaşım için teşekkürler.

Benim bildiğim kadarıyla ;
Çenemiz yol ile paralel olacak ve gözlerle birlikte yüzümüzde virajın çıkışına bakacak.

**acemi2009** · 01 Şubat 2010, 20:50

Virajın çıkışına bakarız çünkü az sonra orada olacağızdır

**Selka** · 01 Şubat 2010, 21:51

Onu bunu bilmem.. Motosiklet sürücüsü vücudunu motosikleti ile birleştirmelidir. Ortak düşünüp ortak karar almalıdır. Virajda çıkışa bakma nedenimize gelince;
Bence, motosikletimizi gidon yada didon değil vucudumuz yönlendirir. Vücut ile yönlendirmede salise kaçırırsanız 10 m lik yoldan çıkmanız an meselesidir. O sebeble çıkış kurtarıcıdır çıkış durumuna göre pozisyonunuz şekil alır motosikletinize yön verirsiniz. Motosiklete vereceğiniz eğimi vucudunuzun eğimi karar verir ve o eğimle çıkışa doğru güvenle sürersiniz mesela sağa viraj esnasında 1 sn sola bakıp tekrar sağa bakmanız kaza sebebidir.

**Noxan** · 02 Şubat 2010, 01:41

Selka adlı üyeden alıntı

Onu bunu bilmem.. Motosiklet sürücüsü vücudunu motosikleti ile birleştirmelidir. Ortak düşünüp ortak karar almalıdır. Virajda çıkışa bakma nedenimize gelince;
Bence, motosikletimizi gidon yada didon değil vucudumuz yönlendirir. Vücut ile yönlendirmede salise kaçırırsanız 10 m lik yoldan çıkmanız an meselesidir. O sebeble çıkış kurtarıcıdır çıkış durumuna göre pozisyonunuz şekil alır motosikletinize yön verirsiniz. Motosiklete vereceğiniz eğimi vucudunuzun eğimi karar verir ve o eğimle çıkışa doğru güvenle sürersiniz mesela sağa viraj esnasında 1 sn sola bakıp tekrar sağa bakmanız kaza sebebidir.

"Bence, motosikletimizi gidon yada didon değil vucudumuz yönlendirir."
Bu yanlış bir bilgi. Vucudunuzla veya kalçanızla ne yaparsanız yapın motoru döndüremezsiniz. Motoru döndüren Gidon ve gidona verdiğiniz kontradır. Aksini iddia adenler gidonlarını motora sabitleyip bir dönmeye çalışsınlar bakalım ne kadar dönüyorlar.

**metci** · 18 Mart 2010, 16:56

viraj dönerken neden başımızla çıkışa bakarız??

bugün iğrenç espri günümdeyim özür dileyerek cevap veriyorum

Ayağımızla bakamadığımız için...

**aYe** · 18 Mart 2010, 17:27

Çıkışta güzel bir hatun varsa ilk biz görelim diye.

**aSuBaYaH** · 18 Mart 2010, 18:05

darkeagle adlı üyeden alıntı

Deniz altı ve uçaklar yön tayini yapan bir çok sofistike teçhizata sahip ve bunlarda milyonlarca dolara o makinalara monte ediliyor. Biz omurgalı denen insana Allah bunları monte etmiş . Bu yazıyı okurken şükretmek geldi içimden yine.....

kısa ve öz

**songiden** · 19 Mart 2010, 15:05

Arkadaşlar, bir ayrıntıyı düzeltmek gerek. Viraj dönerken virajın çıkışına bakmamalıyız. Kafamızı virajın çıkışına doğru çevirmeliyiz. Yani, gözümüz, her zamanki gibi önümüze bakar olmalı. Bu otomatik hareketi yaratan, kafanın hareketi, gözlerin değil.

Gözlerin viraj çıkışına bakması neredeyse imkansız ve çok tehlikeli. Uzunca bir dağ yolu virajını dönerken, birden asfaltta bir delik olabilir. Kenarda arıza yapıp kalmış bir araba olabilir. Karşıdan hatalı sollayıp gelen bir araç olabilir. Her şey olabilir. Bu gibi durumlarda, zamanında refleks gösterebilmek için, tehlikeyi önceden görmek gerekiyor.

Doğru olan sıralama şu olmalı: Yavaşlanır, gerekirse vites düşürülür. Viraj taranır. Bir tehlike olup olmadığına bakılır. Kafa, virajın çıkışına doğru çevrilir. Motor yatırılır. Göz motorun önüne bakar. Sabit bir gazla viraj geçilir. Çıkışa doğru motor doğrultulur ve gaz açılır.

Bu sıralamayı katıldığım Vespa Academy ve Rahmi Barutçu eğitimlerinde öğrendim. Kendi pratiklerimle de, en güvenli yolun bu yol olduğunu gördüm.

**barok34** · 19 Mart 2010, 15:11

ben nereye bakarsam bakıyım motor yolundan şaşmaz arabada öyle paronaya bunlar

**songiden** · 19 Mart 2010, 15:28

barok34 adlı üyeden alıntı

ben nereye bakarsam bakıyım motor yolundan şaşmaz arabada öyle paronaya bunlar

Çoğu insan için, durum böyle. Siizn için değilse, ne mutlusu size...

Ama motosiklet hayatımızda "locked in syndrome" diye bir paranoya değil de, sendrom var. Bir noktaya gidip, oraya çarpa sendromu.

İlk mesajımda, gözlerin dönüşte yön verme konusunda bir önemi yok gibi yazmışım. Yanlış anlaşılmasın. Gözler de dönüşü etkiliyor. Ama gözlerin, yola bakmak gibi daha önemli bir fonksiyonu olduğu için bu durumlarda dönüş için kullanmıyoruz.

Locked in syndrome oldukça tehlikeli bir durum. Motora ilk başladığımda Vespa Academy'deki öğrencilerden biri, ilk trafik eğitiminde, yoldan geçen bir Porche'a bakarken, gidip arabaya çarpmıştı. Arabaya kilitlenip, arabaya girmişti

Kaza potansiyeli olan anlarda da, eğer dar bir yerden geçmek (mesela önümüzde zincirleme kaza olabilir bir anda) durumundaysak, çarpma potansiyelimiz olan nesneye değil de, kendimizi kurtaracak çıkış boşluğuna bakmamız gerekir.