konu, " kaza anı "
dikkatli bir sürücü için kaza geliyorum der. bu bakımdan aynı kazayı iki farklı şekilde ele alalım.
motosikletli ana yoldan dümdüz ilerlemektedir. bir otomobil yan yoldan bir anda çıkar ve motosikletliye tam yandan çarpar. motosikleti motordan fırlayarak 4 metre uzağa düşer. korumaları sayesinde birşey olmamıştır ve tesadüfen iyidir.
bakalım suçlu kim. öncelikle, yan yoldan çıkıp çarptığı için otomobil sürücüsü %100 suçludur diyebiliriz. tabiki bu düz mantık ve yaptırımsal yasalar çevresinde böyle
halbuki doğa yasaları gereği motosikletli %90 suçludur. neden mi?
1 - kendi aracının ve tecrübesinin yetmediği bir yolda ve hızda ilerlemektedir.
aksi olsa, yan yol bağlantısı gördüğü yolda ister istemez ters yöne yaklaşır, hızını düşürür ve bağlantı girişini kontrollü şekilde geçerdi.
halbuki amatör motosiklet kullanıcısı, anayol hakkı benim diyerek, ana yol süratinde ilerlemektedir. bütün araç kullanıcılarının kesinlikle kurallara uyacağını peşinen varsaymaktadır. araç kullanıcıları kurallara uysalar bile, fren hidrolik hortumunun delinmesi gibi teknik problemler bile çıkabilir. bir şekilde kuralsızlık olduğunda yasalar diğerini suçlasa bile ölüm riski olan motosiklet kullanıcısı iken, yasaların ne dediği birşey değiştirmez. siz öldükten sonra çarpan 20 yıl yatsa da ailenizin üzüntüsünü azaltmaz.
2 - motosiklet kullanıcısı reflekslerine ve soğuk kanlılığına hakim değildir.
bu durum birinci dereceden motosiklet kazası sebebidir!
öncelikle, kullandığınız motosiklet aşırı refleks gerektirmeyen bir cruiser tipi motosiklet olsa bile, kaza anında en iyi koruyucu meleğiniz reflekslerinizdir.
bu bakımdan müsait yollarda ve zamanlarda reflekslerinizin yeterince geliştiğinden emin olunuz. trafiksiz ortamda freni kilitlediğiniz için düşmeniz kontrollü olacağı için size bir zarar vermeyecektir. eğer denemeler sırasında motosikletinize de güvenlik tedbirleri alırsanız düşmenin hiç bir zararı olmayacaktır ( düşme takozları yada demirleri bağlanabilir rahatça. geçici demirler bulunamasa bile kolayca yaptırılabiliyor )
ancak, bir çok kullanıcı için " öf be ne saçma bişey kalkıp haftada bir 2 saat fren mi çalışılır? ben frenlerime hakimim!? " cümlesi karşınıza pat diye bir araba çıktığında asıl anlamını bulur.
bütün bunların yanında, gerçek kaza sebebi her zaman "panik" unsurudur.
çünkü, yukarıdaki kaza örneğimizde otomobil basitçe yan yoldan çıkmış ve motosiklete çarpmıştır.
çünkü motosikletli muhtemelen aracı görünce istem dışı olarak fren yapmıştır. korku, onu en tereddüt ettiği şeyden korunmaya iter. yani yüksek süratte çarpışmadan. panik anında en sık yapılan hata fren yapmaktır. ancak panikleyen insan karar veremez!
karar mekanizması köşeye sıkışan insanı koruması için beynin refleks sistemi vardır. otomatik devreye girer. daha önceden şartlandığı üzere, "tehlike anında fren sık" komutu üzerine yoğunlaşır.
bu durumda iki şekilde kendinizi kaza anında panik etkilerden koruyabilirsiniz.
1 - panik olmaktan kurtulabilirsiniz. psikolojik destek yada iyi bir motosiklet eğitimi bunu sağlayabilir.
2 - en klasik amatör kullanıcı hatasından, yani debriyaj + fren kullanımından kaçınarak zamanla bu alışkanlıktan kurtulmak en iyi refleks geliştirme yöntemidir.
unutmamak gerekirki, motosikleti dengede tutan şey motor gücüdür.
arka tekerdeki motor gücü kesildiğinde motosikleti dengede tutan güç de kesilmiş olur. normal şartlarda arka tekerde çekme gücü varken, size ihtiyac duymadan dengede kalabilen motosiklet, tekerdeki güç kesildiğinde tamamen sizin yeteneklerinizle dengede kalır!
bu sebepten, debriyaj kullanımını sadece durma anında ve vites geçişlerinde kullanmaya alışmak en iyi refleks geliştirme şeklidir.
gerçekte debriyaj, motorun ilk hareketini alabilmesi için motor ile hareket sisteminin yumuşak bir geçişle birbirine bağlanması, vites değişimlerinde aktarma organlarındaki hassas parçaların zarar görmemesi ve motor durma anına kadar yavaşladığında, motorun stop etmemesi için tasarlanmış bir parçadır.
gerçekte motor gücünü açarsanız aracınız hızlanır. motor gücünü kapatırsanız aracınız yavaşlar. son viteste bile olsanız, bulunduğunuz vites aracı sıfır hızı ile o vitesin izin verdiği maksimum hız arasında ayarlamanızı sağlar. bu sayede gaz kolu ile kolayca frenleme yada hızlanma yapabilirsiniz!
eğer debriyajı kullanırsanız, motosikleti yavaşlatmak için motor gücünü kullanamazsınız. dahası motor gücü kesildiği için motosiklet " kendi kendine denge " sisteminden çıkar ve bütün yük size kalır. üstüne fren yaparsanız tekerlerin dönme dengesi bozulur ve daha dengesiz hale gelir.
yavaşlama işini debriyaj + frenle uygulayan birisi, yavaşlama için bu işleme odaklandığı için ani bir panik durumunda istem dışı olarak bunu uygular.
halbuki yukarıdaki kaza örneğimizde motosikleti kişi hızlanarak araçtan kurtulabilir, yada motosikleti daha zıt yöne kaydırarak çarpmadan kurtulabilir yada en minimuma indirebilirdi.
unutmayın ki kaza riskini azaltmanın yolu motosiklete daha az binmek yada daha sakin bir motosiklet almak kesinlikle değildir!
istatistikleri incelerseniz, sakin kullanıcılar ile agresif kullanıcılar arasında kaza oranında bir fark olmadığı sonucu ile karşılaşırsınız.
sakin kullanıcılar özellikle panik olmaya daha müsaittirler. çünkü çoğu sakin kullanıcı sakin kullandığı için kaza riskinin az olduğuna odaklanır ve kaza geliyorum derken beklemediği bir durumla karşılaştığı için kolayca paniğe kapılır.
agresif kullanıcılar, aşırı dikkatsiz kullanmaya meyillidir. ve kazanın geliyorum dediği durumları farkedemezler.
aklı başında bir kullanıcı, ister agresif olsun ister sakin bir sürücü olsun şunu bilir ki
her geçmekte olduğun yeşil ışıkta, her yaklaştığın virajda, her yaklaştığın araçta, sana yaklaşmakta olan her araçta, her kavşakta,
her an her yerde düşmeniz yada kaza yapmanız için sürekli, her an bir ihtimal etrafınızdadır. siz ne kadar sakin kullanırsanız kullanın tepenize bir ufo düşebilir. böyle durumlarda nasıl fren yapacağını, yada nasıl gazlayacağını, düşecekse nasıl düşeceğini bilen ve bunu o sırada düşünebilecek kadar sakin kalabilen birisi olmalısınız.
yeşil ışıktan geçerken yeşil sizin olsa bile yinede yavaşlayıp diğer şeridi kontrol etmeyi,
viraj ve kavşaklara yaklaşırken ileriyi mutlaka kontrol etmeyi, eğer ilerisini göremiyorsak olası bir durumda manevra yapabilecek bir sürate indiğinizden emin olmayı, otomobilleri sollarken sizi görmüyor olabileceklerini, solladığınız kişinin görebiliyorsanız ( aynadan mesela ) surat davranışından sonraki hamlesini tahmin etmeyi ve yön değiştiren tekerlerine göz atmayı, arkanızdan size yaklaşan araçları sürekli kontrol ederek "makaslaya makaslaya gelen bir aracın sizin orda bulunduğunuzu göremeyebileceğini yada umursamayabileceğini " sürekli hesaba katarsanız zaten kaza başınıza geldiyse vardır bir hayır. bütün bunları sürekli kontrol etmek ve uygulamak elbetteki oldukça zahmetli. ama bunu bir çeşit bilgisayar oyunu ve her başarılı viraj atlatmanızı da bir bonus olarak görebilirsiniz.
bir de forumlarda en çok karşılaştığım kaza tiplerinden bir iki örnek vermek istiyorum.
" önümdeki adamın aniden yan yola girmek için yavaşlaması yüzünden adama çarptım "
forumdakilerin tepkisi de, " vay hayvan herif. zaten motorluları hiçe sayıyorlar "
iyi de, eğer önündeki aniden yavaşladığında sen ona çarptıysan, demekki aşırı yakın takip ediyordun. adamın arabası aniden bozulabilir de, yada lastiği patlayabilir. yada önüne başka birşey çıkabilir ve ani fren yapabilir. bu durumda sen ondan kolayca kaçamıyor ve çarpıyorsan, bu durumu kontrol edemiyorsan, forumdaki " vay hayvan herif zaten motorluları hiçe sayıyorlar" yorumunu yapan da, kazayı yapan da motosiklet ruhuna ve estetiğine yakışmıyor diyorum.
" virajda aniden karşıma çıkan kumun üstünden geçip düştüm "
virajda aniden önüne kum çıktığına göre, ilerisini görmediğin bir virajda olması gerekenden çok daha süratliymişsin demektir derim. aksi halde uygun süratte olsaydın virajın eğimi içinde motosikleti çok rahat düzeltebilir, kumdan rahatça geçer ve viraja devam ederdin.
ilerisini gördüğün bir virajda zaten önüne " aniden " bir kum çıkmayacağı gibi, ilerden sana yaklaşmakta olan kumu görüp ona göre tam kum üstünden geçerken uygun süratte olmanın ve kumun üstünden düz geçmenin bir yolunu bulmak gayet kolay olurdu.
" ben şeridimde giderken biri gelip yandan bana çarptı."
motosikletten büyük araçlar kütlelerinden dolayı zor diye manevra yapamazlar.
eğer bir araç bilinçli olarak gelip sana yandan çarpmıyorsa, yandan gelip sana çarpabilmesi için seninle aynı süratte olması gerekir. bu durumda ya birşeyden kaçıyordur, ya da atraksiyon yapıyordur. dolayısı ile kendinizle aynı süratte bir aracın yanında seyretmeyiniz. bunu kuş beyinli kuşlar bile yapar ( yanlış anlaşılmasın :D )
kuşlar havada yan yana asla uçmazlar. V düzeni denilen düzende uçarlar. ola ki ani bir rüzgarda kuşun biri yana savrulursa diğerine çarpmasın diye.
trafikte V düzenini diğer araçlar farketmese bile koruyun.
" aynalarınız olduğunu hatırlarsanız gelip size arkadan çarpmazlar. "
aynadan size yaklaşan araçları takip edin. zaten tehlikeli manevra yapabilecek araçları kolayca farkedersiniz. onlar size yaklaşırken ve geçerken yapabileceklerini göz önünde bulundurarak bunun gibi kaza ihtimallerinden kolayca kaçınabilirsiniz.
özellikle otobanda en çok olan kaza tipi ( istanbul için ) emniyet şeridinde giden motosikletliye aniden emniyet şeridine çıkan bir aracın çarpmasıdır.
her motosiklet kullanıcısı bu durumda araç kullanıcısını suçlamak ister.. her ne kadar araç kullanıcısı kontrolsüz şekilde çıktığı için suçlu olsa da, hem mantıken hem de yasalarca motosiklet kullanıcısı suçludur. çünkü
1- emniyet şeridi ciddi kazaya sebebiyet verecek süratlere çıkılması kesinlikle saçma ve yasak olan bir alandır.
2 - emniyet şeridinde, acil durum araçları ( polis, itfaiye, ambulans vs. ) dışında seyredilmesi yasak olan bir şerittir!. dolayısı ile bu şeride çıkmayı düşünen birisi, bu şeritten bir aracın gelmesini beklemez!?
3 - acil durum araçları gelmekte olduklarını sirenle haber verirler!. dolayısı ile emniyet şeridine çıkmakta olan bir adam, ambulans yada polis sireni duymakta olsaydı zaten ilk aklına gelecek olan bu aracın emniyet şeridinden gelmekte olduğu olurdu. bu sebeptendir ki, şeridin boş olacağını varsayar! ( aslında düşünmezler de...işte... :D )
4 - emniyet şeridine aniden çıkan araca bodoslama dalıp kafa üstü uçtuysanız ve hala yaşıyorsanız, öncelikle zaten şanslısınız. ama çok kötü bir motosiklet kullanıcısısınız. çünkü en basit kuralları bile uygulamıyor olduğunuz fikri oluşuyor. duran araçların yanından süratli geçmek ciddi tehlikelidir. koşan adama duran biri çelme takmaya kalkarsa adam zıplayıp kurtulabilir. ama motosikletler henüz zıplayamıyor.
I]
efendy_iso adlı üyeden alıntı
