Süspansiyonun önemi nedir?

**admin** · 12 Aralık 2005, 18:31

Motosikletler, genel olarak önde 2 adet amortisör, arkada ise tek amortisör ile yola tutunmaya çalışır. Öndeki 2 adet amortisör, ön lastiğin iki yanından geçerek, lastik merkezinden birbirine bağlıdır.

Bu amortisörlerin içinde hidrolik yağı yada gaz ve birer helezon bulunur. Bu helezonlar, arkadaki helezona nazaran daha incedir. Çünkü 2 adettir. Arkada ise, bir maşa, maşanın şaseye bağlı olduğu hareketli bir mil, ve bu mil ile şase arasında esnemeyi sağlayan, dışında bir helezon ile iç kısımda bir amortisörden meydana gelir. Bu amortisör gazlı yada hidrolik olabilir. Bunun dışında arkada da 2 adet amortisör ve helezondan oluşan süspansiyon sistemli motosikletler de vardır.
Gelelim süspansiyon sisteminin önemine;
Süspansiyon sistemi, şase, motor, kasa ve üzerindeki insan ve eşyadan oluşan yük ile, yol yüzeyi arasında konfor, yol tutuş gibi etkileri sağlar. Bir spor motosikletin süspansiyonu 3-6 cm arasında esneme yapabilirken, bir kros motosikletin ki, 25 – 30 cm lere kadar çıkar. Bunun sebebi ise, yol yüzeyleri arasında ki farklılıklardır. Ancak, kros motosikletlerinin bu kadar esneme yapmasının yanında yola tutunması da helezon ve amortisörlerin sertliğinden kaynaklanır. Kros motosikletlerinin süspansiyon sertliği en düşük konumda olursa, yola tutunması zayıflaşır. Yol motosikletlerinin ise daha ortalarda bir esneme mesafesi ve sportif motosikletlere göre daha yumuşak bir süspansiyon sistemi vardır. O halde;
· Ne kadar konfor, o kadar az yol tutuş, · Ne kadar yol tutuş, o kadar az konfor,
İkilemlerini unutmamak gerekir. Peki ortası nasıl olacak? Yani hem yola tutunayım, hem de konforum olsun. Bunun için ancak orta yolu bulabiliriz. Yani konforu fazla, yola tutunmayı az yaparsak, virajlarda yola basmamız azalır. Sportif süspansiyon ile de konforumuz azalır. Dengede tutmakta fayda var. Bunun için servislerde süspansiyon sertliklerini kontrol ettirmekte fayda var.
Patlak amortisör, yola tutunmamızı minimum düzeye indirir. Amortisör işlevini yapmayacağından tüm yük helezona biner. Lastik, en ufacık tümsek, çukur vs. gibi etkenler ile sekecektir. Her sekme, yerden kesilmeye sebep olacak. Her yerden kesilme, yola tutunmamızı azaltacak, lastiğimizin düzensiz aşınmasına sebep olacak. Viraj dönerken, aşırı şekilde esnemelere maruz kalacağız. Doğal olarak motosiklet kontrolden çıkacak. Fren yaparken, tekerleklere iletilen ağırlığı süspanse edeceğinden, lastiklerin geç yüke maruz kalmasına sebep olacak ve sürtünme kuvveti azalacak. Bu sebeple lastikler kayma yapacak.

Şekillerde görüldüğü gibi sürekli sekme yapan lastiğin yola tutunması çok azalır. Üstündeki ağırlık sürekli değişken olduğundan yer teması düşer. Bu da bizim yola tutunmamızı azaltacaktır.
Fren mesafemiz uzar dedik. Neden dersiniz?
İster motosiklet, isterse otomobil olsun, bir aracı durduran ön tekerleklerdir. Peki hani ön tekerlek kayarsa düşeriz diyorduk? O zaman niye ön tekere fren gücünü fazla uyguluyoruz? Düşmek için mi? Hayır. Basit bir deney yapalım,
Boş bir sandalyeyi, yerden kaldırmadan sağa sola çekelim. Göreceğiz ki bu çok kolay oluyor. Yere sanki basmıyormuş gibi kayıyor. Şimdi aynı sandalyenin üzerine bir arkadaşımızı oturtalım ve bir de öyle deneyelim. Maalesef çok zor çekiyoruz di mi!! İşte ön tekerleğin yere tutunması da aynen bu şekilde oluyor. Ağırlık merkezini doğru bir şekilde ön tarafa verebilirsek, ön tekerleğe maximum yük bindirmiş oluruz. Bu da yere sürtünmesini artıracağından kayma riski en aza inecek. Hatta öyle bir noktaya gelecek ki, (yol yüzeyi temiz ise) fren manetinizi sonuna kadar sıktığınız halde tekerleğin kaymadığını farkedeceksiniz. Peki süspansiyonun burdaki önemi ne diyen olursa, ona da şunu söyleyebilirim. Ağırlık merkezini öne alırken, bu ağırlığı tekerleğe doğru iletebilen sadece süspansiyon sistemidir. Eğer patlak, çok yumuşak bir amortisör ve süspansiyon sistemi varsa arada, öne doğru yığılma yapan motorun ağırlığını süspansiyon yere iletene kadar, tekerleğin kayması başlamış olacaktır! . Bu ağırlığı yere en kısa sürede ileten süspansiyon sistemi ise sürtünme kuvvetini sağlamış ve görevini yapmış olacaktır.
Aynı şekilde arka süspansiyon sistemi sorunlu ise yani amortisör patlak veya sistem çok yumuşak ise, ağırlık merkezinin öne gitmesi ile süspansiyon sistemi arka tekerdeki yükü aniden alacağından, tekerleğin sürtünme kuvvetini ani bir şekilde ortadan kaldıracak ve kayma işlemi yapacaktır. Oysa sağlam ve normal sertlikte bir süspansiyon sistemi, yükü dengeli alacağından, tekerin yere sürtünmesini en az düzeyde yok edecektir. Bu da kayma işlemini geciktirecektir.
Gelelim sistemin bakımına;
· Motosikletler yada diğer araçlarımızdaki süspansiyon sistemini, ortalama her 15.000 km de bir kontrol ettirmemiz gerekmektedir.
· İçlerindeki hidrolik yağların her 35 – 40.000 km ler arasında değişimini sağlamamız gerekmektedir.
· Helezonların, ortalama 60.000 km lerde değiştirilmesinde fayda var. Unutmayalım, amortisörlerimiz sağlam da olsa, helezonlar sertliklerini kaybettiklerinde yine aynı sorunlarla karşılaşabiliriz. Bir önemli nokta ise, aracımızın toplam istibdat haddini yani kendi ağırlığı dahil, üzerine koyacağımız ağırlık değerlerini aşmamamızda fayda var.
· Amortisör keçelerini her sabah gözle ve elle kontrol etmemiz gerekir. Kışın akşam çamurlu bırakılan amortisör çubukları, sabaha kadar donacaktır. Sabah bunların temizlenmemesi durumunda hareket ettiğimiz takdirde, donmuş olan bu çamurlar, keçelerimizi yırtar. Bu yırtıklardan da yağ kaçırma meydana gelecektir.
· Amortisörlerimiz gazlı ise, yetkili servislerde gazının kontrolü, yapılabiliyorsa eksik olan gazın tamamlanmasını sağlamamız gerekmektedir.
· Yukarıda saymış olduğum bakım ve değiştirme zamanları, normal yol ve yük koşulları içindir. Bunun dışına çıkıldığında mutlaka yetkili servislerde sistemin kontrol edilmesinde fayda var.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta ise, çok sert olan amortisör ve süspansiyon ayarları da yol tutuşumuzu etkiler. Bunun sebebi, yol yüzeyindeki her tümsek ve çukurda motorumuzun esneme kabiliyeti çok az olduğundan, motorumuz bu sefer sekme yapacaktır. Bu da yine yol yüzeyine tutunmamızı azaltacaktır. Bunun için çok sertleştirilmiş süspansiyon ayarlarından kaçınmamız gerekmektedir.
Yine ekliyorum, süspansiyon sistemimiz ne kadar iyi olursa olsun, yola tutunan yine lastiklerdir. Yani süspansiyon sistemi, lastiklerin yola doğru ve tam olarak tutunmasını sağlar. Eğer lastiklerimiz yeterli değilse, süspansiyon sistemimiz ne kadar iyi olursa olsun, yol tutuşumuz zayıf olacaktır.
Güvenli ve keyifli sürüşler..

Copyright © Motosiklet.Net Tüm hakları saklıdır.