Egzoz Nedir? Nasıl Çalışır?

**Fazerdemır** · 01 Nisan 2017, 12:05

Bu yazımızda otomobillerde sesi absorbe edip, ses kirliliğinin önüne geçmek gibi önemli bir işlevi olan egzozun ne olduğu ve çalışma prensibi hakkında bilgi verilmiştir. Egzoz borusuna gelen yüksek desibeldeki gürültü, ses susturucusuna iletilir. Bu sayede araçların çalışırken çıkardığı sesi içerisinde tutarak, ses kirliliğinin önüne geçmiş olur.

Herhangi bir motorlu araca dışarıdan bakıldığında sadece uzun bir boruymuş gibi görünen, çoğumuzun araba alıp satarken pek kontrol bile etmediğimiz egzozlar, aslında çok sistematik bir çalışma prensibine sahiptirler. Bu makalemizde sizlere, egzozların değerini daha iyi anlamanız için önemli bilgiler sunacağız.

Egzozlar araçların çalışırken çıkardığı sesi içerisinde tutarak, ses kirliliğinin önüne geçmek gibi önemli bir görevi olan parçalardır.

Temel çalışma prensibinden basitçe bahsetmek gerekirse; egzoz borusundan susturucuya gelen sesin birbirleri üzerine binerek, desibelinin düşürülmesi işlemidir. Bu işlem % 100 gerçekleşmediği için ses azalarak dışarıya atılmış olur. Eğer bir araçta egzoz bulunmazsa sokaktaki insanlar birbirini duyamaz hale gelirlerdi. Çünkü egzozu olmayan bir araç dışarıya son derece rahatsız edici bir ses yaymaktadır. Bu yüksek desibeldeki ses ise insan kulağına oldukça zararlı seviyededir.

Egzoz Nedir?

Egzozların temel olarak 2 görevi vardır. Birincisi, araçların çalışırken çıkardıkları gürültüyü bastırarak çevreyi rahatsız etmemektir. İkincisi de, aracın çalışırken ürettiği kirli gazı ya direkt filtreleme yoluyla ya da zararsız hale getirerek atmosfere zehirsiz şekilde salmaktır. Zararlı gazların filtrelenmesinde ya da onların zehirsiz hale getirilmesinde asıl yük, egzozun içinde bulunan katalitik konvertörlere aittir.

Egzozlar Nasıl Çalışır?

Egzozların, gürültü kirliliğini önleme formülü şu şekildedir; Egzoz borusuna gelen yüksek desibeldeki gürültü, ardından ses susturucusuna iletilir. Susturucudaki ana ilke şudur; Burada sesler, birbirinin üzerine binerler ve birbirlerinin desibelini düşürürler. Elbette ki bu işlem sırasında, gürültünün tamamının yok edileceği düşünülemez. Ancak, gürültüler olabildiğince azalır. Ve insanları rahatsız etmeyecek seviyeye düşerler. Aklınıza hemen şu soru gelebilir. “Gürültüler birbiri ardına gelince, şiddetinin artması gerekmez mi? Oysa siz yukarıda, tam aksine şiddetinin azalacağını yazmışsınız?” Hemen cevap verelim; Ses dalgaları birbirleriyle iki şekilde karşılaşırlar. Ya, art arda gelen ses dalgaları “birbirlerinin üzerine binip, artarak yollarına devam ederler”. Ya da, birbirlerine zıt noktadan yaklaşıp çarpışırlar ve bu şekilde birbirlerini durdurarak desibellerini azaltırlar.

Bu konu daha iyi anlaşılsın diye, yolda giden 2 tane kamyon örneği verelim. 10 tonluk yüke sahip bir kamyona, arkadan başka bir kamyon gelip yapışsa ve onu itmeye başlarsa ne olur? Birinci kamyon ile ikinci kamyonun birleşmesiyle, araçların çekiş gücü artar ve yollarına daha güçlü devam ederler, öyle değil mi? Çekiş gücünü, gürültü olarak kabul edin. Ve şimdi ikinci örneğimize geçiyoruz.

Aynı kamyona arkadan değil de tam karşı yönden başka bir kamyon gelse ve önden yapışsa ne olur? Hemen ardından da onu geriye doğru itse? Kamyonların çekiş kuvvetinin artmasından bahsedebilir miyiz? Hayır. Tam aksine, bu birleşme, kamyonları ya çok yavaşlatır ya da tamamen durdurur. İşte, egzozların, gürültüleri azaltmada kullandığı yöntem, yukarıda anlattığımız kamyon örneğindeki gibidir. Tabi bu sistemi uygulayabilmek için, mühendislerin ayrıntılı bir matematiksel formülü uygulaması gerekir.

Ses Dalgalarının Araç Motorundan Çıktıktan Sonra İzlediği Yol Nelerdir?

Çalışan motorun çıkarttığı gürültü, öncelikle giriş borusundan egzoza girer. Aracın devri ne kadar yüksekse, motordan çıkan ses de o kadar yüksek olur. Giriş borusundan sonra, bu sesler çıkış borusuna yönelir. Çıkış borusunun kenarlarında yüzlerce küçük küçük delikler vardır ve bu deliklerden geçerek borunun dışına çıkarlar. Bu deliklerden dışarı çıkarken, karşı duvardan kendilerine yansıyan ses dalgalarıyla karşılaşırlar. Bu karşılaşmanın ardından, en arkadaki yankılayıcı odaya girerler.

Yankılayıcı odada ise, yukarıda anlattığımız kamyon örneğindeki gibi birbirlerinin üzerine binerler. Ve ardından, desibeller düşer. Ve en sonunda çıkış borusunun asıl geniş dairesel kısmından, çok alçak bir desibelde aracın dışına çıkış yaparlar. Gürültü artık, insanların kulaklarını tırmalamayacak şekildedir.

Egzoz Boruları Hangi Malzemelerden İmal Edilir?

Egzoz boruları, paslanmaz çelikten imal edilirler. Aksi takdirde, aracın çalışırken ürettiği gazlar ve su buharları, bu boruların paslanmasına sebep olur.

Mühendisler, egzozları tasarlarken; en az desibelde gürültünün çıkmasını ve artık gazların en yüksek seviyede dışarı çıkmasını amaç edinirler. Çünkü atık gazların dışarı çıkma miktarıyla; motorun çalışma rahatlığı birbiriyle ters orantılıdır. Atık hale gelmiş gaz, ne kadar çok dışarı çıkarsa, aracın motorları ve parçaları o kadar temizlenmiş demektir. Dolayısıyla rahat bir nefes alarak, çok iyi performansla çalışırlar.

Kaynak: http://bilgihanem.com/egzoz-nedir-nasil-calisir/